Təhsil 365 - Logo Mobile

Gənclərdə bağırsaq xərçəngi halları artmaqdadır

2911.01.2025 - 06:00
Gənclərdə bağırsaq xərçəngi halları artmaqdadır

Dünya miqyasında gənclər arasında xərçəng hallarının artması alimləri narahat edən mühüm ictimai sağlamlıq məsələsinə çevrilib. 2023-cü ildə yayımlanan genişmiqyaslı bir araşdırma 1990-2019-cu illər arasında 50 yaşdan aşağı şəxslər arasında xərçəng hallarının 79 faiz artdığını ortaya qoyub. Xüsusilə, bağırsaq xərçənginin gənc yaşlarda daha çox yayılması bu mövzunun dərinləşdirilməsini zəruri edir. Bağırsaq xərçəngi hallarının artmasında işlənmiş qida və spirtin potensial rol oynadığı irəli sürülür.

“Tehsil365” “The İndependent” nəşrinə istinadla xəbər verir ki, Cincinnati Universiteti Xərçəng Mərkəzindən Jordan Kharofa bu xəstəliyin yaranmasında pəhriz, bağırsaq mikrobiomu və onların qarşılıqlı təsirinin əsas amillərdən biri ola biləcəyini bildirir. Xüsusilə, həddindən artıq işlənmiş ət və spirt istehlakı, meyvə-tərəvəz qəbulunun azalması ilə bağlı – risk artırdığı vurğulanır. Bu pəhrizlər bağırsaq bakteriyalarının hidrogen sulfid istehsalını gücləndirərək xərçəngin yaranmasına səbəb ola bilər.



Bununla yanaşı, müəyyən sağlam qidalanma vərdişlərinə malik gənclərdə də bağırsaq xərçənginin müşahidə olunması bu xəstəliyin səbəblərinin tam anlaşıla bilmədiyini göstərir. ABŞ-dakı Ümid Şəhəri Tədqiqat Mərkəzindən onkoloq Marvan Fakih qeyd edir ki, bəzi gənclər 33 yaşında klinikaya dördüncü mərhələ bağırsaq xərçəngi ilə müraciət edirlər, bu isə müasir diaqnostika və profilaktika səylərinin yenidən nəzərdən keçirilməsini tələb edir. Antibiotiklərin uzunmüddətli istifadəsinin də bağırsaq mikrobiomuna təsir edərək xəstəlik riskini artıra biləcəyi ehtimal olunur. Bununla bağlı daha dərin tədqiqatlara ehtiyac vardır.

Bioloji saatın pozulması, xüsusən də süni işıq mənbələrinə davamlı məruz qalma, bağırsaq xərçənginə səbəb olan faktorlar arasında göstərilir. İrvine Kaliforniya Universitetindən Selma Masri siçanlarla apardığı tədqiqatlarda bu təsirin bağırsaq bakteriyalarının müxtəlifliyinə və bağırsağın qoruyucu selik səviyyəsinə mənfi təsir etdiyini aşkarlayıb.

Müasir texnologiyanın – mobil cihazlar və kompüterlərin – həyat tərzimizdəki dəyişikliklərə gətirdiyi təsirlər xəstəliyin yeni nəsillər arasında artmasının mümkün səbəblərindən biri kimi qəbul edilir. Həmçinin mikroplastiklərin və sonsuz kimyəvi maddələrin insan orqanizminə daxil olaraq xərçəngin inkişafına təsir edə biləcəyi də alimlərin diqqətindədir. Mikroplastiklər ətraf mühitdə geniş yayılıb və onların insan sağlamlığına potensial təhlükələri hələ tam aydınlaşdırılmayıb.

Los-Ancelesdəki Cedars-Sinai Tibb Mərkəzindən Jane Figueiredo bu problemə universal bir həllin mövcud olmadığını qeyd edir: “Hələ bütün cavablarımız yoxdur. Elmi cəmiyyət daha geniş miqyaslı tədqiqatlar aparmaqla xəstəliyin səbəblərini anlamaq və effektiv profilaktika strategiyaları hazırlamaq üzərində işləyir”.

Bağırsaq xərçəngi ilə bağlı bu cür mürəkkəb məsələlər insan sağlamlığını qorumaq üçün qlobal səylərin gücləndirilməsini və multidissiplinar yanaşmanın tətbiqini tələb edir.

Şəms Əhmədzadə

Xəbər Lenti

"Android" zəng zamanı bəzi funksiyaları blok etməyə başlayıb18.02.2025 - 17:14
Məktəb yandı: Şagirdlər zəhərləndilər18.02.2025 - 17:02
Azərbaycanlı olan 17 pedaqoji işçi və 17 tələbə qanunsuz olaraq qovulub18.02.2025 - 16:49
Baku TV yeddi yaşını qeyd edir18.02.2025 - 16:32
İlham Əliyev Ağdam şəhər 1 nömrəli tam orta məktəbdə aparılan tikinti işləri ilə tanış olub - FOTO18.02.2025 - 16:19
Prezident Ağdamda körpələr evi-uşaq bağçasında aparılan tikinti işləri ilə tanış olub - FOTO18.02.2025 - 16:07
İlahiyyat İnstitutunun tələbələri təhsillərini Türkiyədə davam etdirəcəklər18.02.2025 - 15:56
BDU-da Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Aqrar İnnovasiya Mərkəzinin direktoru ilə görüş18.02.2025 - 15:41
İngilis dili və ədəbiyyatı departamentinin əməkdaşının məqaləsi "Societies" jurnalında18.02.2025 - 15:27
İngilis dili və ədəbiyyatı departamentinin əməkdaşının məqaləsi "Cogent Education" jurnalında18.02.2025 - 15:13
ADPU ilə Daşkənd Universiteti elmi və akademik əlaqələr quracaq18.02.2025 - 14:52
CELT Tədris və İnkişaf Mərkəzi “TələbəPlus”a qoşuldu18.02.2025 - 14:39
UFAZ-da şagirdlər üçün infosessiya keçirilib18.02.2025 - 14:23
ATU-da yeni laboratoriya istifadəyə verilib18.02.2025 - 14:10
Velopark məktəblilərin istifadəsinə verilib18.02.2025 - 13:59
BMU-İNHA İDP tələbələri ekoloji hakatonda uğur qazanıblar18.02.2025 - 13:48
Kino Agentliyi 75-ci Berlin Beynəlxalq Film Festivalında pavilyonla təmsil olunur - FOTO18.02.2025 - 13:36
Aqrar Universitet ölkəmizdə kənd təsərrüfatının inkişafında mühüm yer tutur18.02.2025 - 13:24
Bu şəxslərin işə qəbulu üçün müraciət vaxtı uzadıldı18.02.2025 - 13:11
Azərbaycanlı şagird beynəlxalq olimpiadada qızıl medal qazandı18.02.2025 - 12:59
BMU ilə Özbəkistan universiteti arasında memorandum imzalanıb - FOTO18.02.2025 - 12:49
Proqram sistemlərinin keyfiyyət göstəriciləri ilə bağlı tədqiqatlar aparılacaq18.02.2025 - 12:37
DİM-də təlim: “Dövlət satınalmaları ilə bağlı yeniliklər” 18.02.2025 - 12:24
“B2 First” Kembric kvalifikasiyası imtahanı üçün qeydiyyat elan edilir18.02.2025 - 12:12
Azərbaycan Universitetində tələbələrin istehsalat, elmi-pedaqoji və elmi-tədqiqat təcrübəsi başlayıb18.02.2025 - 12:01
BDU tələbələri Türkiyənin təqaüd proqramları barədə məlumatlandırılıb18.02.2025 - 11:49
Uşaq evlərinin 247 sakini paytaxt məktəblərində təhsil alır18.02.2025 - 11:34
Naxçıvan Muxtar Respublikasının 100 illiyinə həsr edilən biblioqrafik göstərici çapdan çıxıb18.02.2025 - 11:22
“Qarabağın turizm-rekreasiya potensialı” kitabı nəşr edilib18.02.2025 - 11:08
Yazıçı-publisist Şamil Fərzəliyevin doğum günüdür18.02.2025 - 10:59
Ağıllı suvarma texnologiyasının yaradılması - seminar - FOTO18.02.2025 - 10:46
BDU-nun jurnalı EBSCO beynəlxalq məlumat bazasına daxil edilib18.02.2025 - 10:32
"Sənmisən sevdadan alışıb-yanan?" - Şeir18.02.2025 - 10:20
“Eucalyptus camaldulensis” növündən alınan yağın sənayedə tətbiqi TƏDQİQAT - FOTO18.02.2025 - 10:07
Tələbələr Tarix və Etnologiya İnstitutunda təcrübə keçirlər - FOTO18.02.2025 - 09:55
Prezident Ağdamda Təlim-Tədris Kompleksinin açılışında iştirak edib18.02.2025 - 09:42
Roberto Baggio: İtaliyanın əfsanəvi futbolçusu18.02.2025 - 09:32
Daşkənddə keçirilən konqresin iştirakçıları Muncuqlutəpə nekropolisinin metal əşyaları barədə məlumatlandırılıb - FOTO18.02.2025 - 09:19
Ernst Mach: Fizikanın Hüdudlarını Aşan Bir Zəka18.02.2025 - 09:09
İlham Əliyev yenidən Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti seçildi18.02.2025 - 09:00
Goranboyda elçilik qalmaqala səbəb oldu 18.02.2025 - 08:57
ADA Universiteti “Müəllim hazırlığı təlim proqramı” elan edib18.02.2025 - 08:46
Plutonu kəşf edən alim: Clyde Tombaugh18.02.2025 - 08:34
BDU məzunlarının məşğulluq vəziyyəti təhlil edilib - FOTO18.02.2025 - 08:22
Alessandro Volta: Elektrik elminin bünövrəsini qoyan alim18.02.2025 - 08:12
Rəsədxana kosmik hava proqnozunu açıqlayıb18.02.2025 - 07:59
BSU-da “Azərbaycan gənclərinin yüksəlişi” mövzusunda tədbir keçirilib18.02.2025 - 07:49
Naxçıvan məktəblisi ABŞ-də təhsil almaq hüququ qazanıb18.02.2025 - 07:37