Müasir dövrün ən ciddi problemlərindən biri şagirdlər arasında oyun asılılığının artmasıdır. Rəqəmsal texnologiyaların inkişafı, internetə asan çıxış və mobil cihazların geniş yayılması bu problemin əsas amillərindəndir. Hərçənd ki, kompüter oyunları müəyyən mənada əyləncə və öyrənmə vasitəsi kimi istifadə oluna bilər, lakin həddindən artıq oyun oynamaq bir çox mənfi fəsadlara səbəb olur.
Oyun Asılılığının Təhsilə Təsiri
Şagirdlərin oyunlara hədsiz bağlılığı onların təhsil nailiyyətlərinə ciddi şəkildə mənfi təsir göstərir. Bəzi əsas problemləri aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar:
1. Dərsə marağın azalması – Oyun asılılığı olan şagirdlər dərslərinə qarşı laqeyd olur, dərs tapşırıqlarını yerinə yetirməyə vaxt ayırmır və nəticədə akademik göstəriciləri aşağı düşür.
2. Diqqət dağınıqlığı – Davamlı oyun oynayan uşaqlarda diqqətini bir mövzuya yönəltməkdə çətinlik yaranır. Bu isə dərslərdə diqqət dağınıqlığına və informasiyanı dərk etməkdə problemlərə səbəb olur.
3. Zamanın düzgün idarə olunmaması – Şagirdlər oyunlara sərf etdikləri vaxtı planlaşdıra bilmədikləri üçün istirahət, dərs oxumaq və sosial fəaliyyətlər üçün kifayət qədər vaxt ayıra bilmirlər.
Psixoloji və Sosial Problemlər
Oyun asılılığı təkcə akademik göstəricilərə deyil, həmçinin şagirdlərin psixoloji və sosial həyatına da mənfi təsir göstərir:
1. Aqressivlik və emosional gərginlik – Xüsusilə zorakı oyunlar oynayan uşaqlarda aqressiya səviyyəsi yüksələ bilər. Oyunlarda qazandıqları və ya uduzduqları nəticəyə emosional reaksiya vermələri real həyatda da onların davranışlarını dəyişə bilər.
2. Tənhalaşma və sosial bacarıqların zəifləməsi – Daim oyun oynayan uşaqlar real həyatda sosial əlaqələr qurmaqda çətinlik çəkir. Onlar ailə üzvləri və ya dostları ilə vaxt keçirmək əvəzinə virtual dünyada daha çox zaman sərf edirlər.
3. Asılılıq və depressiya riski – Oyunlar real həyatdan qaçış vasitəsinə çevrilə bilər. Bu isə gələcəkdə daha ciddi psixoloji problemlərin yaranmasına gətirib çıxara bilər.
Problemlə Necə Mübarizə Aparmalı?
Bu problemin həlli üçün valideynlər, müəllimlər və cəmiyyətin üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Aşağıdakı tədbirlər oyun asılılığını azaltmağa kömək edə bilər:
1. Zaman məhdudiyyətlərinin qoyulması – Valideynlər və müəllimlər şagirdlərə oyun oynamaq üçün müəyyən vaxt çərçivəsi təyin etməli, ekran vaxtına nəzarət etməlidirlər.
2. Faydalı alternativlərin təklif edilməsi – İdman, musiqi, incəsənət kimi fəaliyyətlər uşaqların diqqətini oyunlardan yayındıra və onların maraq dairəsini genişləndirə bilər.
3. Maarifləndirmə işlərinin aparılması – Şagirdlərə oyun asılılığının mənfi təsirləri barədə məlumat verilməli və balanslı oyun vərdişləri aşılamaq üçün təhsil proqramlarına daxil edilməlidir.
4. Valideyn və müəllimlər arasında əməkdaşlıq – Təhsil müəssisələri valideynlərlə birlikdə çalışaraq oyun asılılığının qarşısını almaq üçün strategiyalar hazırlamalıdır.
Nəticə
Oyun asılılığı müasir dövrün ən mühüm problemlərindən biri olmaqla, təhsil və psixoloji sağlamlıq üçün ciddi təhlükə yaradır. Bu problemin həlli üçün valideynlər, müəllimlər və cəmiyyət birgə çalışmalı, şagirdlərə balanslı və sağlam həyat tərzi formalaşdırmaq üçün dəstək verməlidirlər. Ancaq bu yolla yeni nəslin oyun asılılığının neqativ təsirlərindən qorunmasını təmin edə bilərik.