Bəxtiyar Vahabzadə - Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən biri, şair, dramaturq, tədqiqatçı, müəllim və ictimai xadimdir. Onun yaradıcılığı Azərbaycan ədəbiyyatının ən qiymətli incilərindən biri sayılır və ədəbiyyatımıza müstəsna töhfələr vermişdir. Vahabzadə həm də milli şair kimi tanınır, yaradıcılığında Azərbaycanın keçmişi, mədəniyyəti və azadlıq mübarizəsi mühüm yer tutmuşdur. Onun poeziyası, dramaturgiyası və elmi fəaliyyətləri geniş oxucu kütləsi tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş, Azərbaycan ədəbiyyatında özünəməxsus bir yer tutmuşdur.
Erkən Həyatı və Təhsili...
Bəxtiyar Vahabzadə 16 avqust 1925-ci ildə Şəki şəhərində anadan olmuşdur. Ailəsi fəhlə ailəsi olsa da, şairin dünyaya gəlməsi əslində Azərbaycan ədəbiyyatında böyük bir dövrün başlanğıcına işarə edirdi. Şəki, Vahabzadənin həyatında mühüm rol oynayan bir məkandır. O, təhsilini ilk olaraq Şəkidə almış, sonra isə 1940-cı illərin əvvəllərində Bakı şəhərinə köçərək, Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsində təhsilini davam etdirmişdir. 1947-ci ildə universiteti bitirdikdən sonra Vahabzadə bir müddət müxtəlif tədris və mədəniyyət müəssisələrində fəaliyyət göstərmiş, həmçinin yazıçı və şair kimi yaradıcılığını inkişaf etdirmişdir. Vahabzadə, elmi fəaliyyətinə də çox erkən başlamış və öz namizədlik dissertasiyasını "Səməd Vurğunun lirikası" mövzusunda müdafiə etmişdir. Bu dissertasiya onun tədqiqatçı və ədəbiyyatşünas kimi yüksək səviyyədə fəaliyyətə başlamasına səbəb olmuşdur. 1950-ci illərin sonlarına doğru Bəxtiyar Vahabzadə artıq Azərbaycanın ədəbiyyat elmi sahəsində tanınmış bir fiqura çevrilmişdi.
Ədəbi Fəaliyyəti...
Bəxtiyar Vahabzadə ədəbi fəaliyyətinə 1943-cü ildə "Ana və şəkil" adlı şeiri ilə başlamış, 1940-cı illərin sonlarından etibarən öz şeirlərini müxtəlif jurnal və mətbuat orqanlarında çap etdirmişdir. Onun ilk şeirləri bədii dəyərinə görə yüksək qiymətləndirilmiş və müəllifin gənclik dövründəki dövrün əhəmiyyətli şairlərindən birinə çevrilməsinə yol açmışdır. Vahabzadə öz poeziyasında əsasən xalqın taleyini, onun azadlıq mübarizəsini, həmçinin insanın daxili aləmini əks etdirmişdir. Vahabzadənin "Gülüstan" (1958) və "İz" (1965) adlı şeir və poemaları ən çox tanınan və müzakirə edilən əsərləri arasında yer alır. "Gülüstan" əsəri, Azərbaycan xalqının müstəqillik və azadlıq uğrunda apardığı mübarizəni poetik şəkildə təsvir edir. Bu əsər həm də Vahabzadənin həm Azərbaycan ədəbiyyatında, həm də dünya ədəbiyyatında nə qədər böyük bir yeri olduğunu göstərir. "İz" isə, onun lirik-fəlsəfi yönünü ortaya qoyan, daha dərindən düşüncə və həyatın mənası barədə olan əsərdir. Vahabzadənin əsərlərində Azərbaycan xalqının keçmişinə, adət-ənənələrinə olan dərin məhəbbət hissi aydın şəkildə hiss olunur. O, şeirində sərbəstlik və xalqın tarixini, keçmişini təhlil etməyi çox önəmsəmişdir. Bəxtiyar Vahabzadə həm də Azərbaycan dramaturgiyasının inkişafında böyük rol oynamışdır. Onun "İz" (1965) adlı dramı, insanın daxili mübarizəsi və zamanla qarşıdurmasını təhlil edən bir əsər kimi böyük maraq doğurmuşdur. Bu əsər, həmçinin, teatr sənətində yeniliklər gətirərək müasir Azərbaycan dramaturgiyasının inkişafına ciddi təsir etmişdir.
İctimai Fəaliyyəti və Elmi İşləri...
Bəxtiyar Vahabzadə yalnız şair və dramaturq kimi deyil, həm də görkəmli bir ictimai və siyasi xadim kimi tanınırdı. 1960-cı illərdə o, həm ədəbiyyat, həm də mədəniyyət sahəsindəki fəaliyyətləri ilə geniş məşhurluq qazanmış, bir çox mədəni tədbirlərdə və milli azadlıq mübarizəsində fəal iştirak etmişdir. Vahabzadə 1960-cı illərdəki intellektual hərəkatların liderlərindən biri idi və bu dövr Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafı üçün mühüm bir mərhələ olmuşdur. O, həmçinin akademik fəaliyyətlə də məşğul olmuşdur. Bəxtiyar Vahabzadə 1964-cü ildə filologiya elmləri doktoru, 2000-ci ildə isə professor adını almışdır. Onun araşdırmaları Azərbaycan ədəbiyyatının müasir dövrü və klassiklərə dair əhəmiyyətli işlər hesab olunur. Ədəbiyyatın inkişafı ilə bağlı bir çox məqalə və tədqiqatlar yazmışdır. O, Səməd Vurğunun yaradıcılığını dərindən araşdırmış, bir çox elmi əsərləri ilə Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafına xidmət etmişdir.
Mükafatları və Xatirəsi...
Bəxtiyar Vahabzadə Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı (1976) və SSRİ Dövlət Mükafatı (1984) laureatı olmuşdur. Həmçinin 1984-cü ildə Azərbaycan SSR xalq şairi adına layiq görülmüşdür. O, yalnız ədəbiyyat sahəsində deyil, həm də ictimai və mədəni fəaliyyətlərində qazandığı nailiyyətlərə görə də bir çox mükafatlar almışdır. Onun yaradıcılığı, həmçinin, əbədi olaraq Azərbaycan ədəbiyyatının ən mühüm hissələrindən biri kimi qalacaqdır. Vahabzadənin xatirəsi bu gün də Azərbaycan xalqı tərəfindən əziz tutulur. 13 fevral 2009-cu ildə vəfat edən şairin xatirəsi, onun şeirlərində və dramlarında yaşamağa davam edir. Şairin adını daşıyan müxtəlif tədbirlər, ədəbi mükafatlar və anım günləri onun yaradıcılığının və şəxsiyyətinin əvəzsiz olduğunu göstərir.
Nəticə...
Bəxtiyar Vahabzadə, Azərbaycan ədəbiyyatının ən əlamətdar şəxsiyyətlərindən biri olaraq, yalnız dövrünə deyil, həm də gələcək nəsillərə böyük təsir göstərmişdir. Onun poeziyası, dramaları və tədqiqatları Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında dərin izlər buraxmış, millətin ruhunu və müstəqil dövlət quruculuğunu öz şeir və yazılarında yaşatmışdır. Vahabzadə bu gün də Azərbaycan ədəbiyyatının böyük ustadlarından biri olaraq qalır, onun əsərləri gələcək nəsillərə örnək olacaqdır.
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin tarix fakültəsinin 2-ci kurs Tələbəsi Cəfərli Ramin Ramil oğlu.