Yer oxunun 2000-ci illərin əvvəlindən etibarən kəskin şəkildə dəyişməsi, planetdə geniş miqyaslı və əvvəllər yetərincə qiymətləndirilməmiş torpaq nəmliliyinin itirilməsi ilə bağlıdır.
“Tehsil365” xəbər verir ki, bu barədə "Science" jurnalında dərc olunan araşdırmada qeyd olunub.
Cəmi üç il ərzində (2000–2002-ci illərdə) dünyada 1600 gigatonndan çox torpaq suyu yoxa çıxıb. Bu rəqəm, Qrenlandiyanın daha uzun müddətdə itirdiyi buz kütləsindən belə çoxdur.
Araşdırmaya Cənubi Koreyanın Seul Milli Universitetindən professor Ki-Veon So rəhbərlik edib. Alimlər peyk radarlarından və torpaq nəmliliyi modellərindən istifadə edərək XX əsrin sonu və XXI əsrin əvvəllərində Yer kürəsində su ehtiyatlarının necə dəyişdiyini yenidən modelləşdirə biliblər.
Təəccüblüdür ki, 2000–2002-ci illərdə torpaqdakı nəmlilik kəskin şəkildə azalıb. Bu azalma, dünya okeanlarının səviyyəsinin hər il təxminən 1,95 mm qalxmasına bərabər olub. Ardınca, 2003–2016-cı illər arasında torpaq əlavə olaraq daha 1000 gigatonn su itirib. 2021-ci ilə qədər bu nəmlilik səviyyəsi əvvəlki vəziyyətinə qayıtmayıb. Bu isə o deməkdir ki, Yer kürəsində qurunun su ehtiyatları uzunmüddətli dəyişikliklərə məruz qalıb.
Bu su itkisinin tendensiyası yalnız modellərdə deyil, iki müstəqil göstəricidə də müşahidə olunub: bunlardan biri dəniz səviyyəsinin artması, digəri isə Yer kürəsinin fırlanma oxunun müşahidə olunan yerdəyişməsidir.
Geofiziklər bildiriblər ki, Yerin fırlanma sürətinin azalması da bu dəyişikliklərlə bağlı ola bilər.
Ekspertlər həmçinin hesab edirlər ki, torpağın quruma tendensiyası geri dönməz xarakter daşıya bilər.