Elm adamları kvant kompüterlərin ən böyük problemlərindən biri olan yüksək səhv ehtimalını azaltmaq istiqamətində mühüm nailiyyət əldə ediblər. Yeni bir araşdırmada indiyədək qeydə alınmış ən aşağı kuantum səhv nisbətinə imza atılıb — cəmi 0,000015 faiz. Bu isə təxminən 6,7 milyon əməliyyatda bir səhv deməkdir.
"Tehsil365" nüfuzlu APS Physical Review Letters jurnalında dərc olununan məlumata istinadən xəbər verir ki, bu nəticə, eyni tədqiqat qrupunun 2014-cü ildə əldə etdiyi əvvəlki rekorda — 1 milyon əməliyyatda bir səhv — nisbətən təxminən 10 qat irəliləyiş deməkdir. Araşdırma nüfuzlu APS Physical Review Letters jurnalında dərc olunub.
Kvant kompüterlərdə baş verən səhvlər “səs-küy” adlanır və bu hallar nəticələrin etibarlılığını şübhə altına alır. Səhvlər həm fiziki məhdudiyyətlərdən (məsələn, kuantum vəziyyətinin pozulması), həm də avadanlıq və idarəetmə metodlarındakı çatışmazlıqlardan qaynaqlanır.
Tədqiqatçılar bu uğura kompüterin memarlığı və idarəetmə üsullarından qaynaqlanan “səs-küyü” minimuma endirməklə nail olublar. Oxford Universitetindən Molly Smith bildirib ki, səhv ehtimalının bu qədər aşağı salınması, kuantum səhv düzəltmə mexanizmlərini sadələşdirir və gələcəkdə daha kiçik, sürətli və səmərəli kuantum kompüterlərin hazırlanmasına şərait yaradır.
Araşdırmada istifadə olunan kvant kompüterlər ənənəvi foton əsaslı kübitlər yerinə “tələyə salınmış ionlar” texnologiyasına əsaslanır və sınaqlar otaq temperaturunda həyata keçirilib. Bu isə texnologiyanın daha praktik və inteqrasiya oluna biləcəyini göstərir.
Tədqiqat zamanı kalsium-43 ionları mikrodalğalarla tələyə salınıb və atomik saat kimi çalışan hiper-dəqiq kuantum vəziyyətinə gətirilib. Bununla yanaşı, mikrodalğaların yaratdığı potensial səhvləri azaltmaq üçün xüsusi bir alqoritm də hazırlanıb.
Bu nailiyyət sayəsində təkli kuantum qapıları ilə (single-gate) aparılan hesablamalar demək olar ki, sıfır səhv ilə həyata keçirilə bilir. Bu da sistem daxilində yalnız səhv düzəltməyə ayrılan kübitlərin sayının azalmasına, nəticədə isə kompüterlərin həm ölçüsünün, həm də xərcinin azalmasına gətirib çıxara bilər.
Bununla belə, mütəxəssislər qeyd edirlər ki, çoxlu kübit qapılarında hələ də yüksək səhv ehtimalı qalmaqdadır – təxminən hər 2000 əməliyyatda bir. Bu da göstərir ki, kompleks kuantum hesablama sistemlərinin tam işlək hala gəlməsi üçün qarşıda hələ bir sıra texniki problemlər həll olunmalıdır.