Məktəblərdə dini təhsil köhnəlib və yeni bir fənslə – din, inanc və dəyərlər fənsi ilə əvəz olunmalıdır. Eyni zamanda, valideynlərin övladlarını bu dərslərdən çıxarmaq hüququ ləğv edilməlidir. Bu fikirlər keçmiş Əməkçi Partiyasının təhsil naziri Çarlz Klark tərəfindən irəli sürülüb.
“ Tehsil 365” xəbər verir ki,1944-cü il Təhsil Qanunundan sonra Böyük Britaniyada baş verən mühüm dəyişikliklər göstərir ki, məktəblərdə din və inancın tədrisi artıq müasir Britaniyanı əks etdirmir və dəyişikliklər çoxdan edilməli idi. Bu fikirlər Klark və onun həmmüəllifi, Lankaster Universitetində siyasət, fəlsəfə və din fakültəsinin professoru olan Linda Vudhed tərəfindən çərşənbə axşamı yayımlanan broşurada yer alıb.
1940-cı illərdə Britaniya əsasən xristianların çoxluq təşkil etdiyi ölkə idi. İndi isə əhalinin çoxu heç bir dinə mənsub olmadığını bildirir və ölkənin bəzi yerlərində digər dinlərə mənsub insanlar əhalinin əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir.
Yeni bir ümummilli tədris proqramı – din, inanc və dəyərlər adlanacaq bu fənn – dini təhsilin yerini almalı və dövlət vəsaiti ilə maliyyələşdirilən bütün məktəblərdə məcburi şəkildə tədris olunmalıdır. Hazırda hər bir təhsil idarəsi dini təhsilin proqramını özü müəyyənləşdirir.
İnanca əsaslanan məktəblər istəsələr əlavə dərslər də verə bilərlər. Valideynlərin uşaqlarını bu dərslərdən azad etdirmək hüququ isə aradan qaldırılmalıdır. “Din, inanc və dəyərlər fənni digər fənlər kimi ciddi şəkildə öyrədilməlidir”, – deyə Klark bir mətbuata bildirib.
1944-cü il qanununa əsasən məktəblərdə “ümumən xristian xarakterli gündəlik dua mərasimi” keçirmək qanunla tələb olunur. Lakin bu broşura təklif edir ki, bu qayda dəyişdirilsin və bunun əvəzinə bütün dövlət məktəblərində “məktəbin dəyərləri və mənəvi mühiti ilə uyğun olan və məktəb ictimaiyyətinin müxtəlifliyini əks etdirən mütəmadi toplantılar və ya birgə mərasimlər” keçirilsin. Hazırda dövlət məktəblərinin təxminən üçdə biri bu qanuni tələbi pozur. Klark bildirib: “Çarə bu köhnəlmiş qanunun tətbiqinə təkid etmək deyil, qanunu cəmiyyətin bugünkü tələblərinə uyğun dəyişməkdir.”
Klark və Vudhed inanca əsaslanan məktəblərin şagird qəbul qaydalarında dəyişikliklər edilməsini təklif edir. Belə ki, müəyyən bir dinə mənsub ailələrin övladlarına həmin din məktəbinə qəbulda üstünlük verilməsi davam edə bilər, lakin bu qayda ilə qəbul edilənlərin sayı azaldılmalıdır.
Broşurada qeyd olunur: “İnanca əsaslanan qəbul hallarında, bu prosesin cəmiyyətə və insanların birgə yaşamasına təsiri diqqətlə nəzərdən keçirilməlidir. İnanca əsaslanan məktəblər öz mənəvi mühitlərini və dəyərlərini saxlaya bilərlər – bu, qəbul qaydalarından asılı deyil.”
İngiltərə və Uelsdə fəaliyyət göstərən 24 minə yaxın məktəbin təxminən 7 mini inanca əsaslanan məktəblərdir. İngiltərə Kilsəsi 4700 məktəbi idarə edir və bu məktəblər, inancından asılı olmayaraq, yerli əhalinin övladları üçün açıqdır. Bu məktəblər yalnız inanclı insanlar üçün deyil, ümumi əhali üçün nəzərdə tutulur.
“Yeni Razılaşma: Məktəblərdə Din və İnanc” adlı bu broşura, eyni müəlliflərin 2015-ci ildə dərc etdiyi əvvəlki təkliflərin yenilənmiş formasıdır. Son üç il ərzində müəlliflər bu mövzularla bağlı 100-dən çox tanınmış şəxs və mütəxəssislə məsləhətləşiblər.
Klark bildirib: “Mövcud qanun məktəblərin uşaqlara öz həyatlarını və böyüdükləri dünyanı anlamaqda yardımçı olmasına mane olur.”
İnsanpərəstlər Təşkilatının (Böyük Britaniya İnsanpərəstləri) başçısı Endryu Kopson isə bu hesabatın zəif olduğunu və mövcud vəziyyəti qoruduğunu deyib: “Bu sənəddə dini qurumların maraqlarına həddindən artıq güzəşt edilib, ona görə də bu sənədə həvəslə dəstək verə bilmərik.”
O bildirib ki, Klark və Vudhed daha əvvəl məktəblərdə məcburi dini ibadətin ləğvini təklif etmişdilər, lakin indi bu fikirdən geri çəkiliblər və inanc məktəblərinə də dəstək verirlər.
Kopson deyib: “Daha çox fərqli düşüncələrin, daha çox parçalanmanın və daha çox dinə uzaq münasibətin müşahidə olunduğu bir cəmiyyətdə, mövcud təhsil sistemi ilə yaranan dini bölgülərə son qoymaq üçün ‘yeni bir razılaşma’ya əvvəlkindən də çox ehtiyac var.”