Almaniyada monastırlar və məbədlər sayca azalır, bu isə dini icmaların və tarixi binaların gələcəyinə təsir edir. Bu proses cəmiyyət üçün də vacib dəyişikliklər gətirir və mövzunun geniş müzakirəsini tələb edir.
“ Tehsil365 ” Deutsche Welle - e istinadən xəbər verir ki,Almaniyada monastır və məbədlərdəki insanların sayı azalır, çoxlu sayda məbəd və monastır bağlanmaq təhlükəsi ilə üzləşir. Bəs həmin binalar, ənənələr və bu icmalar üçün nə olacaq? Nadir daşınmaz əmlak təklifi: 136,000 kvadrat metr (34 hektar) ərazi, 11,664 kvadrat metr (125,550 kvadrat fut) yaşayış sahəsi və 130 otaqdan ibarət. Baden-Württemberg əyalətinin cənubunda, Bodensee ilə Ulm arasında yerləşən St. Erentraud Benediktin məbədi rahibələri Kellenried yaxınlığındakı məbədi satmaq üçün alıcı axtarır. Qiymət: təxminən 5 milyon avro (5.9 milyon dollar). Eva-Mariya adlı rahibə telefonu götürüb bunu təsdiqləyir, amma təəssüf ki, təfərrüat verməkdən imtina edir. “Hazırda bu barədə çox danışmırıq,” deyir. Məbədin dostyana və məlumatlandırıcı bir saytı var, əsas fotoşəkildə 2018-ci ildə 19 rahibə olmasına baxmayaraq, indi orada yalnız on bir nəfər yaşayır. Məbədin ilk sakinləri 1924-cü ildə gəlmiş, rəsmi olaraq isə iki il sonra yaradılmışdı. İndi isə 2024-cü ildə keçiriləcək 100 illik sadə yubiley mərasimi haqqında məlumat, yenicə təmir edilmiş qonaq bölməsinin bağlanması elanının yanında yerləşir. Ekspertlərin qiymətləndirməsinə görə, böyük binaların satılması orden üçün böyük gəlir gətirməyəcək, çünki qalan rahibələr üçün uyğun yaşayış yerlərinin tikilməsi baha başa gələcək.
Artan tendensiya Kellenried məbədinin satış elanının diqqət çəkməsinin səbəbi, belə əmlaklara ixtisaslaşmış bir ticarət agentliyi tərəfindən verilməsidir. Amma bu tək belə deyil. Hər il Almaniyada böyük və kiçik çox sayda monastır və məbəd bağlanır. Almaniyanın Katolik ordenlərini təmsil edən Dini Ordenlər Rəhbərləri Konfransının (DOK) məlumatına görə, 2012-2022-ci illər arasında məbədlərin sayı 1,627-dən 964-ə, monastırların sayı isə 461-dən 385-ə düşüb. Ənənəvi olaraq, Almaniyada keşişlərdən daha çox rahibə və məbəd olub, çünki Katolik kilsəsində qadınların diakon, keşiş və ya püskop kimi rəsmi vəzifələrə təyin olunması qadağandır. 2004-cü ildə ölkədə qadın ordenlərində 26,370 üzv, kişi ordenlərində isə 5,108 üzv var idi. On il sonra bu rəqəmlər müvafiq olaraq 17,513 və 4,370, 2024-cü ildə isə sadəcə 9,467 qadın və 3,161 kişi olub. İkinci Dünya Müharibəsindən sonra qadın ordenlərində ən yüksək üzv sayı 1960-cı ildə, 93,000-dən çox idi.
Bir neçə səbəb DOK-un müavin sədri Maria Thoma Dikow hesab edir ki, üzvlərin azalmasının müxtəlif səbəbləri var. Onlardan biri Kilsənin insanları birləşdirici qüvvəsinin zəifləməsidir. Həmçinin, çoxuşaqlı ailələrin azalması da rahibə sayının azalmağına səbəb olub. Başqa vacib səbəb isə qadınların əvvəllər təhsil alma imkanlarının məhdud olması və məsuliyyətli işlərdə işləmək imkanlarının azlığıdır. Dini ordenlər isə onlara bu imkanları vermişdi. Maria Thoma Dikow özü 10 ildir “Heiligenstädter Schulschwestern” ordeninin rəhbəridir; bu orden sosial qayğı ilə məşğuldur. O deyir ki, orden uzun müddət Mozambikdə fəaliyyət göstərib. “Orada çox sayda gənc qadın qoşulur,” deyir. “Orada belə bir addım gənc qadınlar üçün özünü azad etmək, çoxuşaqlı evlilikdən qaçmaq və peşə sahibi olmaq imkanıdır.” Onun sözlərinə görə, qadın ordenlərində üzvlərin azalması digər ölkələrdə də müşahidə olunur: Fransa, İspaniya, Polşa, Kanada, ABŞ və Avstraliya da daxil olmaqla. İki ardıcıl papadan biri dini orden üzvü olsa da, bu təşkilatlar hələ də böhran içində görünür.
Almaniyadakı sürətli azalma, bir çox ordenin demək olar ki, tükənməsinə səbəb olub və bu, cəmiyyət üçün bəzi nəticələr doğurur. Son illərdə ordenlər uzun müddət idarə etdikləri məktəb və xəstəxanaları kilsə dairələrinə, xeyriyyə təşkilatlarına və ya özəl qurumlara təhvil verirlər. Xüsusilə Katoliklərin çox olduğu kənd yerlərində — Eifel, Vestfaliya, Bavariya və Baden-Württemberg kimi yerlərdə — son onilliklərdə çox sayda məbəd və monastır bağlanıb. Bunlara Eifeldəki Trappist Mariawald Məbədi, Düsseldorfun şimal-şərqindəki Franciscan Hardenberg-Neviges monastırı və Vestfaliya ziyarətgahı Werldəki Franciscan monastırı daxildir. Qeyd etmək lazımdır ki, bu tendensiya Protestan kilsələri arasında da müşahidə olunur, baxmayaraq ki, onların monastır icmaları azdır. Bu gün Düsseldorfun şimalındakı Kaiserswerth diakonessləri evinin yeri dörd ulduzlu otelə çevrilib.
Ayrılmaq çətindir Tanınmış Franciscan atası Damian Bieger, Hardenberg-Neviges monastırında yaşamış, illər əvvəl katholisch.de saytına demişdi: “Nevigesdə Franciscanları tanıdım, ordenə qoşuldum, orada kapellan oldum, xidmət etdim. Bu çox ağrılı idi.”
“Azadlıq da var” Sister Maria Thoma bunu o qədər də sərt demir, amma deyir ki, rahibələr üçün ayrılmaq hələ də ağrılıdır. “Çox yaxşı, həssas və vaxt aparan dəstək lazımdır,” deyir. Amma ancaq bu addımlar bəzən “azadlıq” da gətirir. O deyir ki, Heiligenstadtdakı məbədi artıq “nəsə yeni şey sınamağa hazırdır” və bir mərtəbəni əlillər üçün xidmət təminatçısına icarəyə verib.
Bu nümunə Ulrike Rose-un fikirləri ilə üst-üstə düşür. O, monastır binalarının qorunması üzrə mütəxəssisdir. O deyir ki, məbədlərin əsas hissəsinin saxlanılması bölgə üçün faydalı ola bilər. İnsanlar kilsə ilə əlaqəsi olmasa belə, monastırlara bağlılıq hiss edir. Bu binalarda yaşayış layihələri, mədəni və təhsil fəaliyyətləri və ya sakitlik və ruhani dəstək axtaranlar üçün uyğun yerlər yaradıla bilər.
Rose əlavə edir ki, “Bu gün ordenlərin qiymətli mülkündən, böyük analar evlərindən, habelə ordenlərə verilmiş malikanələrdən və ya kiçik qalalardan danışırıq.”
“Açıq olmaq lazımdır” Məbəd icmasının dəyişmiş şəraitdə yaşamağa davam etməsi “rahibələrin yaşı ilə yox, açıqlığı ilə bağlıdır,” deyir Rose. O əlavə edir ki, bir çox rahibə üçün binaları tamamilə tərk etmək, onları yad insanlarla birlikdə istifadə etməyə razı olmaqdan daha asandır. Binaların möhtəşəmliyi bəzən yük olur. “Ən önəmlisi, insanların yardım almağa açıq olmasıdır.”
Rose deyir ki, həllər tapmaq üçün vaxt lazımdır, amma ordenin istəyini nəzərə alan və ümumi xeyri gözdən qaçırmayan layihələr tapmaq mümkündür. “Ağıllı memarlıq həlləri rahibələrin yaşayış məkanını qorumağa və saxlanma xərclərini bir neçə nəfər arasında bölməyə kömək edə bilər.”