Əfqan məktəbli oğlanları yeni dərs ilinin ilk günündə, Kabildə, 25 mart 2023-cü ildə sinifə gedirlər. İnsan Haqları İzləmə Təşkilatının çərşənbə günü dərc olunmuş hesabatına görə, Talibanın "təhqir edici" təhsil siyasəti Əfqanıstanda qızlarla yanaşı oğlanlara da zərər verir.
“Tehsil365 “ VOANEWS - a istinadən xəbər verir ki, İnsan Haqları İzləmə Təşkilatının çərşənbə günü dərc etdiyi hesabata görə, Talibanın "təhqir edici" təhsil siyasəti Əfqanıstanda qızlarla yanaşı oğlanlara da ziyan vurur.
Taliban qızların və qadınların orta məktəb və universitetdə təhsil almasına qadağa qoyduğuna görə dünya miqyasında qınandı, lakin hüquq qrupu oğlanların təhsilinə vurulan dərin zərərə daha az diqqət yetirildiyini deyir.
Qadınlar da daxil olmaqla ixtisaslı müəllimlərin ölkədən getməsi, kurrikulumun reqressiv dəyişiklikləri və cismani cəzaların artması məktəbə getmək qorxusunun artmasına və davamiyyətin azalmasına səbəb olub.
Taliban oğlan məktəblərindəki bütün qadın müəllimləri işdən çıxardığına görə, bir çox oğlanlar ixtisassız insanlar tərəfindən dərs deyir və ya ümumiyyətlə müəllimsiz siniflərdə otururlar.
Oğlanlar və valideynlər hüquq qrupuna bədən cəzasının tətbiqində artım olduğunu, o cümlədən məmurların saçlarını kəsdirmələri və ya geyimlərini pozduqlarına və ya mobil telefona sahib olduqları üçün bütün məktəbdən əvvəl oğlanları döydüklərini söylədilər. Qrup Kabil, Bəlx, Herat, Bamiyan və səkkiz əyalətin digər icmalarında beş valideynlə birlikdə 22 oğlanla müsahibə aparıb.
Taliban incəsənət, idman, ingilis dili və vətəndaş təhsili kimi mövzuları aradan qaldırıb.
Hesabatı yazan Sahar Fetrat, "Taliban oğlanlar və qızlar üçün Əfqanıstanın təhsil sisteminə geri dönməz ziyan vurur" dedi. “Ölkədə bütün məktəb sisteminə zərər vurmaqla, keyfiyyətli təhsildən məhrum olmuş itirilmiş nəsil yaratmaq riski daşıyırlar”.
Tələbələr Human Rights Watch-a bildiriblər ki, dərs günü saatlar olur ki, dərslər olmur, çünki əvəzedici müəllimlər yoxdur. Ona görə də dedilər ki, heç nə etmirlər.
Taliban hökumətinin sözçüsü hesabatla bağlı şərh almaq mümkün olmayıb. Taliban mədrəsələrə və ya dini məktəblərə keçidi ilə əsas savad və hesablamadan daha çox İslam biliyinə üstünlük verir.
Taliban 2021-ci ildə hakimiyyəti ələ keçirdikdən sonra tətbiq etdikləri sərt tədbirlərin bir hissəsi olaraq qadınların ictimai həyatın və işin əksər sahələrində qadağa qoyub və qızların altıncı sinifdən sonra məktəbə getməsini dayandırıb.
BMT-nin uşaq agentliyinin məlumatına görə, 1 milyondan çox qız bu qadağadan təsirlənir, baxmayaraq ki, təxminlərə görə, 5 milyonu Taliban ələ keçirməzdən əvvəl imkanların olmaması və digər səbəblərə görə məktəbdən kənarda qalıb.
Qadağa Talibanın Əfqanıstanın qanuni hökmdarları kimi tanınmasına ən böyük maneə olaraq qalır. Lakin onlar reaksiyaya qarşı çıxdılar və qadınları və qızları ali təhsildən, parklar kimi ictimai yerlərdən və əksər iş yerlərindən kənarlaşdıraraq daha da irəli getdilər.
Yeni hesabatda deyilir ki, əlaqədar hökumətlər və BMT agentlikləri Talibanı qızların və qadınların təhsilinə ayrı-seçkilik qadağasına son qoymağa və oğlanların təhlükəsiz və keyfiyyətli təhsil almaq hüquqlarını pozmağa son qoymağa çağırmalıdır. Buraya bütün qadın müəllimlərin yenidən işə götürülməsi, kurrikulumun beynəlxalq insan hüquqları standartlarına uyğun islahatı və fiziki cəzaya son qoyulması daxildir.
"Talibanın təhsil sisteminə təsiri bu gün uşaqlara zərər verir və Əfqanıstanın gələcəyini təqib edəcək", - Fetrat bildirib. "Əfqanıstanın təhsil böhranını həll etmək üçün təcili və effektiv beynəlxalq reaksiyaya böyük ehtiyac var."