Məmməd Araz böyük poetik ilhama malik olan sənətkarlardan idi. “Tehsil365” onun həyat və yaradıcılığını araşdıraraq oxuculara Məmməd Araza məxsus bənzərsiz sənət dünyasını təqdim edir:
Sözün və sənətin Məmməd Araz zirvəsinə gedən yolu heç də həmişə hamar olmayıb. Onun həyatı da sənəti kimi daşlı-qayalı yollardan keçib.
1933-cü il oktyabrın 14-də Şahbuz rayonunun Nursu kəndində dünyaya göz açan Məmməd Araz ilk təhsilini həmin kənddə alıb. 1954-cü ildə Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunu bitirən böyük sənətkar 1961-ci ildə Moskvada Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda təhsilini davam etdirib.
Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında bədii ədəbiyyat redaksiyasının müdiri, baş redaktorun müavini, “Ulduz” jurnalında məsul katib, “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetində baş redaktorun müavini işləyən Məmməd Araz 1971-1981-ci illərdə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının poeziya bölməsinə rəhbərlik edib. 1974-cü ildən isə ömrünün sonunadək “Azərbaycan təbiəti” jurnalının baş redaktoru olub.
Böyük sənətkar 2004-cü ilin dekabrın 1-də Bakıda vəfat edib və Fəxri xiyabanda dəfn olunub.
Harada işləməsindən və hansı vəzifəni tutmasından asılı olmayaraq, Məmməd Araz bütün ömrü boyu bir vəzifəni icra edib: poetik Azərbaycan dünyasına xidmət, Vətən qarşısında vətəndaşlıq borcunu yerinə yetirmək. Böyük istedadı və poetik bacarığı sayəsində o, Nizami Gəncəvi, Məhəmməd Füzuli, Mirzə Ələkbər Sabir və Səməd Vurğun poeziyasını təkmilləşdirərək Azərbaycanda vətəndaşlıq poeziyasının əsasını qoyub.
Məmməd Araz yaradıcılığının baş qəhrəmanı Azərbaycandır. Onun “Vətən mənə oğul desə”, “Məndən ötdü, qardaşıma dəydi”, “Mənim Naxçıvanım”, “Ata ocağı”, “Ana yurdum, hər daşına üz qoyum” şeirləri vətən mövzusunda ən yaxşı əsərlər kimi dillərə əzbərdir. “Azərbaycan – dünyam mənim” şeiri isə bütün intonasiyası ilə şairin qəlbinin ağrılarından və fəal vətəndaş narahatlığından doğub.
Poemaları da şairin yaradıcılığında təkrarsızdır: “Üç oğul anası”, “Araz axır”, “Mən də insan oldum”, “Paslı qılınc”, “Əsgər qəbri”, “Atamın kitabı” əsərlərində insan mənəviyyatının mürəkkəbliyi, tarix və müasirlik, milli tale və tarixi yaddaşın bərpası kimi fundamental mövzular işıqlandırılıb.
Ümummilli lider Heydər Əliyev Məmməd Araz yaradıcılığını daim yüksək qiymətləndirib. Şairin əsərləri 1970-ci illərdə xüsusilə parlamış, “Atamın kitabı”, “Həyatın və sözün rəngləri”, “Oxucuya məktub”, “Qanadlı qayalar”, “Aylarım, illərim” kitabları çap olunub, xarici dillərə tərcümə olunaraq geniş oxucu kütləsinə çatdırılıb. 1975-ci ildə Azərbaycan Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif olunan şair 1978-ci ildə “Əməkdar mədəniyyət işçisi”, 1995-ci ildə isə “İstiqlal” ordeni ilə mükafatlandırılıb.
Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafındakı xidmətlərini nəzərə alan Prezident İlham Əliyev Məmməd Arazın xatirəsinin əbədiləşdirilməsi və yubileylərinin keçirilməsi ilə bağlı sərəncamlar imzalayıb. Bu sərəncamlar, ulu öndər Heydər Əliyev ənənələrinin müasir şəraitdə uğurlu davamı kimi, şairin yaradıcılığına və şəxsiyyətinə verilən yüksək qiymətin nümunəsidir.