Qida mühəndisliyi və aqrar sahə müasir dünyada həm iqtisadi, həm də sosial inkişaf üçün strateji əhəmiyyət daşıyan sahələrdən hesab olunur. Dünyada əhalinin sürətli artımı, qlobal ərzaq təhlükəsizliyi, ekoloji problemlər və dayanıqlı kənd təsərrüfatı məsələləri bu sahədə beynəlxalq əməkdaşlıq və innovativ proqramların inkişafını zəruri edir.
“Tehsil365”in araşdırmasına görə, bir çox universitetlər, beynəlxalq təşkilatlar və regional ittifaqlar qida mühəndisliyi və aqrar elmlər üzrə xüsusi təhsil proqramları, elmi-tədqiqat layihələri və mübadilə imkanları yaradır.
İlk növbədə, qida mühəndisliyi üzrə beynəlxalq proqramlar qida emalı texnologiyaları, təhlükəsizlik standartları, qida biotexnologiyası və innovativ istehsal üsullarına fokuslanır. Avropa İttifaqının “Erasmus+” və “Horizon Europe” proqramları çərçivəsində tələbələrə müxtəlif Avropa universitetlərində həm bakalavr, həm də magistr səviyyəsində təhsil almaq imkanı verilir. Bu proqramlar tələbələrə yalnız nəzəri biliklər deyil, həm də laborator tədqiqatlarda iştirak, sənaye müəssisələrində təcrübə keçmək şansı yaradır. ABŞ və Kanada universitetlərində isə qida mühəndisliyi üzrə təhsil proqramları əsasən qlobal ərzaq təhlükəsizliyi, qida keyfiyyəti və biotexnologiya istiqamətində ixtisaslaşmışdır.
Aqrar sahədə beynəlxalq proqramlar isə kənd təsərrüfatında innovativ texnologiyaların tətbiqi, aqrar iqtisadiyyat, torpaq və su ehtiyatlarının idarə olunması, ekoloji dayanıqlıq və rəqəmsal kənd təsərrüfatı mövzularına yönəlir. FAO (BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı) və Dünya Bankı kimi qurumlar inkişaf etməkdə olan ölkələrdə aqrar sahənin modernləşdirilməsi üçün geniş təlim və təqaüd proqramları həyata keçirirlər. Bundan başqa, Çinin “Bir Kəmər, Bir Yol” təşəbbüsü də kənd təsərrüfatında elmi əməkdaşlıq və tələbə mübadiləsini gücləndirən beynəlxalq platforma kimi çıxış edir.
Xüsusilə, kənd təsərrüfatında rəqəmsallaşma və “ağıllı kənd təsərrüfatı” texnologiyalarının tətbiqi beynəlxalq proqramlarda mühüm istiqamət sayılır. Avropa və ABŞ universitetlərində “Precision Agriculture” (dəqiq kənd təsərrüfatı) üzrə ixtisaslaşmış kurslar mövcuddur. Bu proqramlar tələbələrə süni intellekt, dron texnologiyaları, peyk məlumatları və sensor sistemlərindən istifadə edərək məhsuldarlığı artırmaq və təbii resursların daha səmərəli istifadəsini öyrədir.
Azərbaycan da bu sahədə beynəlxalq əməkdaşlığa xüsusi önəm verir. Ölkəmizdə aqrar universitetlərin Avropa və Türkiyə universitetləri ilə ortaq proqramları mövcuddur. Tələbələr Erasmus+ mübadilə proqramı çərçivəsində Avropada təhsil alaraq həm nəzəri biliklərini genişləndirir, həm də beynəlxalq təcrübə əldə edirlər. Bundan əlavə, Azərbaycan müxtəlif beynəlxalq layihələrdə iştirak etməklə kənd təsərrüfatında müasir texnologiyaların tətbiqini sürətləndirir.
Nəticə etibarilə, qida mühəndisliyi və aqrar sahədə beynəlxalq proqramlar qlobal miqyasda ərzaq təhlükəsizliyi, ekoloji davamlılıq və iqtisadi inkişaf üçün strateji əhəmiyyət daşıyır. Bu proqramlar gənclərə dünya miqyasında rəqabətə davamlı bilik və bacarıqlar qazandırmaqla yanaşı, ölkələrin milli kənd təsərrüfatı və qida sənayesinin modernləşməsinə də mühüm töhfə verir.