Azərbaycanın elm və təhsil tarixində mühüm dönüş nöqtəsi 1919-cu ilin 1 sentyabrında baş verdi. Müstəqil Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti ölkənin ilk ali təhsil müəssisəsi – Bakı Dövlət Universitetinin (BDU) yaradılması haqqında qanun qəbul etdi. Bu qərar, həm dövlətçiliyin möhkəmlənməsi, həm də xalqın maariflənməsi baxımından strateji əhəmiyyət daşıyırdı.
1919-cu ilin 15 noyabrında universitet fəaliyyətə başladı. İlk mərhələdə dörd fakültə açılmışdı: tarix-filologiya, fizika-riyaziyyat, hüquq və tibb fakültələri. Universitetin ilk rektoru məşhur cərrah və alim Vasili İvanoviç Razumovski idi. Həmin dövrdə dərsləri həm yerli ziyalılar, həm də müxtəlif ölkələrdən dəvət olunmuş professorlar tədris edirdi. Bu, gənc universitetin beynəlxalq səviyyədə nüfuz qazanmasına imkan yaratdı.
1920-ci ildə Cümhuriyyətin süqutundan sonra universitetin fəaliyyəti müəyyən çətinliklərlə üzləşdi. Lakin qısa müddət sonra BDU Sovet Azərbaycanının əsas ali məktəbinə çevrildi. 1920–1930-cu illərdə yeni fakültələr yaradıldı, tədris proqramları genişləndirildi, tədqiqat işləri gücləndirildi. Bu illərdə universitet ölkənin intellektual həyatının mərkəzinə çevrilmişdi.
Bakı Dövlət Universiteti Azərbaycan xalqına yüzlərlə görkəmli alim, yazıçı, həkim, hüquqşünas, mühəndis və dövlət xadimi bəxş edib. Onların arasında Yusif Məmmədəliyev, Zahid Xəlilov, Əziz Əliyev, Süleyman Rəhimov kimi tanınmış ziyalılar var. Universitet, həmçinin ölkənin siyasi və ictimai həyatında mühüm rol oynayan şəxsiyyətlərin yetişdiyi mərkəz olub.Müstəqillik illərində Bakı Dövlət Universiteti beynəlxalq əlaqələrini genişləndirdi, yeni fakültələr və ixtisaslar açıldı, laboratoriyalar və elmi mərkəzlər yaradıldı. Hazırda BDU dünyanın nüfuzlu universitetləri ilə əməkdaşlıq edir və minlərlə tələbəyə yüksək səviyyəli təhsil verir.
Bakı Dövlət Universiteti sadəcə bir təhsil ocağı deyil, Azərbaycanın elm, maarif və dövlətçilik tarixində əvəzsiz rol oynamış bir mərkəzdir. Onun əsası 1919-cu ildə qoyulsa da, universitetin ideyası bu gün də yaşayır.