Məktəbəqədər təhsil uşağın şəxsiyyətinin formalaşdığı, dünyaya baxışının yarandığı ən həssas dövrdür. Bu yaşda uşaqlar ətraf mühiti müşahidə edərək öyrənir, gördüklərini tez mənimsəyirlər. Ona görə də milli dəyərlərin, adət-ənənələrin məhz bu mərhələdə onlara aşılanması böyük əhəmiyyət daşıyır. Bağça proqramına milli adət-ənənələrin inteqrasiyası uşağın həm milli kimliyini qorumasına, həm də vətənpərvərlik hisslərinin formalaşmasına kömək edir.
Milli adət-ənənələrin əhəmiyyəti
Milli kimliyin qorunması – Uşaq öz xalqının adət-ənənələrini öyrəndikcə kimliyini tanıyır, mənsub olduğu cəmiyyətə bağlılıq hissi yaranır.
Mənəvi tərbiyə – Adət-ənənələr böyüklərə hörmət, dostluq, paylaşmaq, əməksevərlik kimi dəyərləri uşaqlara aşılayır.
Sosial bacarıqlar – Bayramlar, mərasimlər və kollektiv tədbirlər uşaqlarda birlik, əməkdaşlıq və ünsiyyət bacarığını inkişaf etdirir.
Mədəni zənginlik – Musiqi, rəqs, xalq oyunları və nağıllar uşaqların estetik zövqünü formalaşdırır.
1. Bayram və mərasimlər
Novruz bayramı – Bağçalarda səməni qoymaq, yumurta boyamaq, milli oyunlar oynamaq uşaqlara həm əyləncəli vaxt keçirir, həm də milli dəyərləri tanıdır.
Milli qəhrəmanların anım günləri – Sadə, uşaqlar üçün anlaşılan şəkildə vətənpərvərlik mövzularının təqdim olunması.
Payız, qış və yaz şənlikləri – Təbiət hadisələri ilə bağlı milli ənənələrin uşaqlara göstərilməsi.
2. Folklor elementləri
Nağıllar və atalar sözləri – Uşaqlar üçün tərbiyəvi əhəmiyyət daşıyan milli nağılların oxunması.
Milli oyunlar – “Gizlənpaç”, “Çilingağac”, “Qaçqaç” kimi sadə oyunlar uşaqların həm fiziki, həm də sosial inkişafına kömək edir.
Laylalar və xalq mahnıları – Musiqi dərslərində milli motivlərdən istifadə.
3. Milli sənət və yaradıcılıq
Əl işləri – Milli naxışlı kağız işləri, gil, plastilin və ya rəngli kağızlarla xalça motivləri düzəltmək.
Rəsm dərsləri – Novruz, kənd həyatı, milli geyimlər mövzularında rəsm çəkmək.
Teatrlaşdırma – Uşaqlar milli nağılları səhnələşdirərək həm əylənir, həm də ənənələri öyrənirlər.
Milli yeməklər – Sadə formada plov, şorqoğal, paxlava kimi yeməklərin hazırlanması prosesinə uşaqları oyun şəklində cəlb etmək.
Milli geyimlər – Milli geyim günləri təşkil edərək uşaqları bu mədəniyyətlə tanış etmək.
Müəllim və valideynlərin rolu
Müəllimlər proqramda milli elementləri sistemli şəkildə təqdim etməli, onları uşaqlar üçün maraqlı oyun və fəaliyyətlərə çevirməlidir.
Valideynlər isə evdə milli nağıllar danışmaq, bayramlarda uşaqları aktiv iştirakçı etmək və bağça tədbirlərinə dəstək verməklə prosesi gücləndirə bilərlər.
Milli adət-ənənələrin bağça proqramına inteqrasiyası sadəcə keçmişi yaşatmaq deyil, həm də gələcək nəsillərə sağlam mənəvi baza vermək deməkdir. Belə uşaqlar böyüdükdə həm öz xalqını, həm də digər xalqları hörmətlə qəbul edən, milli-mənəvi dəyərlərə bağlı, mədəniyyətli fərdlər kimi formalaşırlar.
