Elektrik və maqnit, müasir texnologiyanın təməlini təşkil edən sahələrdir. İnsanlıq bu iki fenomeni yüz illər boyunca müşahidə edib, öyrənməyə çalışmış, nəticədə gündəlik həyatımızda əvəzolunmaz rol oynayan ixtiralara yol açmışdır.
Maqnit xüsusiyyətləri qədim dövrlərdən məlum idi. Qədim yunanlar təbii maqnit daşları olan lodestoneu tanıyırdılar və onun cisimləri özünə çəkdiyini müşahidə edirdilər. Eyni zamanda, statik elektrik fenomenləri də qədim yunan filosofları tərəfindən öyrənilirdi; məsələn, Talesdən (e.ə. 624–546) qeydlərdə, kəhrəba (yunanca “elektron”) sürtüləndikdə kiçik cisimləri cəlb etdiyi qeyd olunmuşdur. 19-cu əsrdə elm bu sahədə böyük irəliləyişlər etdi.
Hans Christian Ørsted 1820-ci ildə elektrik cərəyanının maqnit sahəsi yaratdığını kəşf etdi və bu, elektromaqnitizmin başlanğıcı oldu. Bu kəşf, elm adamlarını elektrik və maqnitin qarşılıqlı əlaqəsini araşdırmağa təşviq etdi.
Michael Faraday (1791–1867) elektrik sahəsində ən böyük ixtiralardan birini etdi. 1831-ci ildə o, elektromaqnit induksiyası qanununu kəşf etdi. Bu qanuna görə, maqnit sahəsində dəyişiklik, elektrik cərəyanını əmələ gətirir. Faraday’ın bu kəşfi elektrik generatorlarının, transformatorların və müasir elektrik sistemlərinin təməlini qoydu. O, həmçinin elektrik motorlarının əsas prinsiplərini müəyyən etdi.
Nikola Tesla (1856–1943) elektrik enerjisinin ötürülməsi və istifadəsi sahəsində inqilabi ixtiralar etdi. O, alternativ cərəyan (AC) sistemini inkişaf etdirərək uzaq məsafələrdə elektrik enerjisinin səmərəli ötürülməsini təmin etdi. Tesla’nın ixtiraları müasir elektrik şəbəkələrinin əsasını təşkil edir və radio, elektromaqnit dalğaları və motor texnologiyalarına böyük töhfələr verdi.
Thomas Edison (1847–1931) elektrik lampası və digər elektrik avadanlıqları ilə məşhurdur. 1879-cu ildə o, uzunmüddətli işığa malik elektrik lampasını təqdim etdi və bu, elektrik enerjisinin gündəlik həyatda istifadəsini mümkün etdi. Edison həmçinin DC (bərabər cərəyan) sistemini inkişaf etdirərək şəhərlərin elektriklə təmin edilməsində əsas rol oynadı.
Faraday, Tesla və Edisonun əsərləri sayəsində elektrik və maqnit texnologiyaları sürətlə inkişaf etdi. Bugünkü günümüzdə bu sahələr sayəsində elektrik enerjisi istehsalı, kompüter və robot texnologiyaları, telekommunikasiya sistemləri, tibbi avadanlıqlar və nəqliyyat vasitələri kimi çoxsaylı sahələr mövcuddur.
Elektrik və maqnitin kəşfi elm tarixində əsas mərhələlərdən biridir. Faraday’ın induksiyası, Tesla’nın AC sistemi və Edison’un elektrik lampası yalnız texnoloji inqilab yaratmadı, həm də insanların gündəlik həyatını dəyişdirdi. Bu sahədəki tədqiqatlar və ixtiralar müasir dünyamızın təməl daşlarını təşkil edir və gələcəkdə də inkişaf etməyə davam edəcəkdir.