Təhsil 365 - Logo Mobile

İslam dünyasının filosofu və təbii elmlər pioneri

10317.09.2025 - 17:05
İslam dünyasının filosofu və təbii elmlər pioneri

Əbu Yusif Yaqub ibn İshaq əl-Kindi IX əsrdə yaşamış və İslam dünyasında fəlsəfə və təbiət elmləri sahəsində böyük töhfələr vermişdir. O, həm də "ərəb filosofu" ləqəbi ilə tanınmış və müsəlman dünyasında fəlsəfi düşüncənin əsasını qoymuşdur.

“Tehsil365” xəbər verir ki, Al-Kindi təxminən 801-ci ildə Kufədə anadan olmuş və Bağdadda təhsil almışdır. O, Abbasilər sarayında alimlər məclisinin üzvü kimi fəaliyyət göstərmiş, müxtəlif dillərdə yazılmış əsərləri ərəb dilinə tərcümə etmiş və onları şərh etmişdir. Onun fəaliyyəti nəticəsində yunan fəlsəfəsi, xüsusən Aristotel və Platon ideyaları İslam dünyasında geniş yayılmışdır.

Fəlsəfə sahəsində Al-Kindi İslam fəlsəfi ənənəsinin ilk böyük nümayəndəsi sayılır. O, fəlsəfəni dini inancdan ayırmadan, əksinə, onları bir-birini tamamlayan sahələr kimi görürdü. Onun fikrincə, fəlsəfənin məqsədi həqiqəti tapmaqdır və həqiqət haradan gəlsə də qəbul edilməlidir. Bu yanaşma sonrakı müsəlman filosoflarına – Farabi, İbn Sina və İbn Rüşd kimi alimlərə böyük təsir göstərmişdir.

Al-Kindi yalnız fəlsəfə ilə məhdudlaşmayaraq riyaziyyat, astronomiya, optika, musiqi, tibb və kimya ilə də məşğul olmuşdur. Onun əsərlərində elmin rasional izahına xüsusi diqqət yetirilmişdir. Riyaziyyat və astronomiya sahəsində o, kainatın qanunauyğunluqlarını riyazi əsaslarla izah etməyə çalışmışdır. Optika sahəsində isə işığın təbiəti və görmə prosesini araşdırmışdır. Tibb sahəsində xəstəliklərin səbəblərini öyrənmiş, psixologiya ilə fiziologiyanı əlaqələndirmişdir. Kimya və simya ilə məşğul olaraq maddələrin təbii xüsusiyyətlərini rasional şəkildə izah etməyə çalışmışdır.

Al-Kindi yüzlərlə əsər qələmə almışdır. Onun əsərləri fəlsəfi risalələrdən musiqi və optika kitablarına qədər geniş sahələri əhatə edir. Musiqi nəzəriyyəsi ilə bağlı əsərlərində insan psixologiyasına təsiri riyazi əsaslarla izah etmiş, optika risalələrində görmənin mexanizmini araşdırmışdır.

Al-Kindi həm Şərqdə, həm də Avropada elmi və fəlsəfi düşüncənin inkişafına böyük təsir göstərmişdir. Onun əsərləri latın dilinə tərcümə edilmiş və Orta əsrlər Avropasında öyrənilmişdir. Musiqi, riyaziyyat və optika sahəsindəki fikirləri Qərb alimlərinin inkişafına zəmin yaratmışdır.

Beləliklə, Al-Kindi yalnız filosof deyil, həm də universal alim idi. O, İslam dünyasında elmi və fəlsəfi düşüncənin formalaşmasında aparıcı rol oynamış, rasional düşüncə ilə dini inancları birləşdirən mövqeyi ilə seçilmişdir. Onun əsərləri və elmi yanaşmaları həm Şərq, həm də Qərb mədəniyyətində böyük iz qoymuşdur.

Fatimə Quliyeva

Xəbər Lenti

XX əsrin ən böyük pandemiyası: İspan qripi17.09.2025 - 19:53
1937-ci ildə polio epidemiyası zamanı radiodan distant təhsil17.09.2025 - 19:42
Gecə göy üzündə ən parlaq ulduz - Sirius A17.09.2025 - 19:32
Togrul Nərimanbəyovun əsərlərində koloristik dinamika17.09.2025 - 19:23
Şərq mistik düşüncəsinin və ədəbiyyatın dahisi17.09.2025 - 19:13
Virus infeksiyaları və antiviral terapiya17.09.2025 - 19:03
Saatlıda kibertəhlükəsizlik üzrə təhsil layihəsinə başlanılıb17.09.2025 - 18:52
BƏƏ ilə təhsildə süni intellektin genişləndirilməsinə dair Memorandum imzalanıb17.09.2025 - 18:42
Azərbaycanda "PeşəFest-2025" başlayıb17.09.2025 - 18:40
Dünyanın ən təmiz havası Svalbard adasında17.09.2025 - 18:32
Qarabağ Universitetinin Klinikasına media-tur təşkil olunub17.09.2025 - 18:22
Qoca Məmmədovun realist portret yaradıcılığı17.09.2025 - 18:22
DİM bu şəxslərə müraciət etdi17.09.2025 - 18:10
Heyvandarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun adı dəyişdirilib17.09.2025 - 18:05
Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyi münasibətilə Xankəndi şəhərində musiqi axşamı keçirilib17.09.2025 - 18:04
Bu ölkədə cəbhə bölgələrində çalışan müəllimlərə dəstək göstərildi 17.09.2025 - 17:55
Azərbaycanın stolüstü tennisçiləri beynəlxalq yarışda iştirak edəcəklər17.09.2025 - 17:54
UNEC MBA dünyanın ən yaxşıları sırasında: QS MBA Rankings-də17.09.2025 - 17:45
Müəllimlərin sertifikatlaşdırma müsahibəsinin tarix və məkanı AÇIQLANIB17.09.2025 - 17:35
Ü. Hacıbəylinin 140 illik yubileyi UNESCO-nun mənzil-qərargahında qeyd olunacaq17.09.2025 - 17:30
Azərbaycanlı tələbələr Qazaxıstanda təqaüdlə təhsil alacaqlar17.09.2025 - 17:28
“Təhsilsiz analar övladlarının gələcəyinə məhdudlaşdırır“17.09.2025 - 17:25
Xaricdə təhsil alan tələbələrin yaşayış xərcləri nə qədərdir?- ARAŞDIRMA17.09.2025 - 17:15
Medianın İnkişafı Agentliyinin könüllülük proqramı başa çatıb17.09.2025 - 17:11
Rektor yüksək balla BMU-ya qəbul olan tələbələrlə görüşüb17.09.2025 - 17:10
Satira və maarifçilik ideyaları – "Hophopnamə"17.09.2025 - 17:00
Hindistanlı tələbələr Almaniyada vizasız təhsil ala biləcək17.09.2025 - 17:00
Növbəti müsahibələr barədə məlumatlar müəllimlərin şəxsi kabinetlərinə göndərilib17.09.2025 - 16:58
DİM-də növbəti təlim təşkil edilib17.09.2025 - 16:50
Oyunların uşaq təlimində əhəmiyyəti17.09.2025 - 16:47
Sevgi və dini fanatizm qarşıdurması – "Şeyx Sənan"17.09.2025 - 16:44
Məktəb psixoloqları üçün narkomanlığın profilaktikasına dair təlimat hazırlanacaq17.09.2025 - 16:40
Məktəbəqədər yaşda məntiqi və analitik düşüncəni inkişaf etdirmək yolları17.09.2025 - 16:30
Qəbul imtahanlarında yenilik: “Sistem getdikcə mürəkkəbləşir”17.09.2025 - 16:30
Bu xarici ölkələrdə təhsil alanların nəticələri uğursuzdur17.09.2025 - 16:29
Bu tələbələrə 2000 manat pul mükafatı veriləcək17.09.2025 - 16:28
Emin Əmrullayev Bahçeşehir Kıbrıs Universitetinin İdarə Heyətinin sədri ilə görüşüb17.09.2025 - 16:25
Almaz obrazı və Cabbarlının sosial mesajı17.09.2025 - 16:24
Məktəbəqədər dövrdə psixoloji inkişaf və sosiallaşma17.09.2025 - 16:15
Dövlət hesabına xaricdə təhsil alanların məzun olduqları UNİVERSİTETLƏR17.09.2025 - 16:15
Bakı üzrə 69 layihə qalib olub17.09.2025 - 16:09
Satira və sosial tənqid – "Hacı Qara"17.09.2025 - 16:03
Şəki Dövlət peşə təhsil mərkəzi Oğuzda keçirilən festivalda təmsil olunub17.09.2025 - 16:00
Bu təhsil müəssisələri onlayn tədrisə keçdi17.09.2025 - 15:55
Qazaxda “Musiqi yaşadıqca həyat yaşayır” tədbiri keçirilib17.09.2025 - 15:47
Qarabağ Universitetinin tələbələri üçün yeni yataqxana kompleksi istifadəyə verilib 17.09.2025 - 15:43
Əli obrazı və cəmiyyətin tərəqqi mübarizəsi17.09.2025 - 15:42