2022-ci ildən bəri davam edən Rusiya-Ukrayna müharibəsi təkcə siyasi və hərbi sahələrdə deyil, həm də sosial və humanitar istiqamətlərdə ciddi fəsadlara yol açıb. Münaqişənin təsirinə məruz qalan ən həssas sahələrdən biri isə təhsil sektorudur. Xüsusilə cəbhə bölgələrində yerləşən məktəblər və burada çalışan müəllimlər həm fiziki təhlükələrlə, həm də peşəkar sabitliyin itirilməsi ilə üz-üzə qalıblar.
“Tehsil365” xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, bu kontekstdə Ukrayna Təhsil və Elm Nazirliyinin 2025-ci ilin sentyabrında verdiyi qərar cəbhə bölgələrində tədris dayandırıldıqda müəllimlərin “rezerv personal” kimi qeydə alınması və onlara orta aylıq maaş verilməsi həm sosial ədalət, həm də təhsil infrastrukturunun qorunması baxımından önəmli bir addım hesab olunur.
Ukrayna Təhsil və Elm Nazirliyinin yeni qərarına əsasən, müharibə zonalarında yerləşən, lakin təhlükəsizlik səbəbilə fəaliyyətini dayandırmalı olan məktəblərdə çalışan müəllimlər sistemdən kənarlaşdırılmayacaq. Onların rəsmi olaraq “rezerv personal” statusunda saxlanılması, təhsil sistemindən uzaqlaşmamalarının təmin olunması məqsədi daşıyır. Bu qərarın əsas məqsədləri aşağıdakılardır:
Peşəkar kadrların saxlanılması
Müəllimlərin təcrübəsi, pedaqoji bacarıqları və regional bilikləri həmin bölgələrin yenidənqurulmasında vacib rol oynayacaq. Müəllimlərin sistemdən çıxması gələcəkdə kadr çatışmazlığına səbəb ola bilərdi.
Peşəkar inkişafın davamlılığı
Rezervdə olan müəllimlər üçün peşəkar inkişaf proqramları, onlayn təlimlər və metodik seminarlar təşkil ediləcək. Beləliklə, təhsil fəaliyyətində fasilə olsa da, müəllimlərin bilik və bacarıqları yenilənəcək.
Maliyyə sabitliyinin təmin olunması
Müharibə şəraitində ən böyük problemlərdən biri işsizliyin artması və ailələrin gəlir mənbələrinin itirilməsidir. Müəllimlərə maaş ödənilməsi onların sosial müdafiəsini təmin edir və psixoloji sabitliyi dəstəkləyir.
Təhsilin gələcəkdə bərpasına hazırlıq
Sülh və təhlükəsizlik bərqərar olduqdan sonra, həmin müəllimlər bölgələrə geri dönərək tədrisin bərpasında dərhal iştirak edə biləcəklər. Bu da təhsilin fasiləsiz və dayanıqlı şəkildə davam etməsinə şərait yaradacaq.
Qeyd edilməlidir ki, bu proqram yalnız müəllimləri deyil, məktəb rəhbərləri, metodistlər və psixoloqlar da daxil olmaqla, təhsil sahəsinin müxtəlif iştirakçılarını əhatə edə bilər. Həmçinin, beynəlxalq təşkilatların dəstəyi ilə bu təşəbbüs daha geniş miqyasda həyata keçirilə bilər.
Ukrayna Təhsil və Elm Nazirliyinin cəbhə bölgələrində çalışan müəllimləri “rezerv personal” kimi tanıması və onlara orta aylıq əməkhaqqı təmin etməsi, həm humanitar, həm də strateji baxımdan önəmli bir qərardır. Bu təşəbbüs, təhsil sisteminin davamlılığını təmin etməklə yanaşı, gələcəkdə ölkənin yenidən qurulması və cəmiyyətin dirçəlişi üçün zəruri olan intellektual kapitalın qorunmasına xidmət edir.
Müharibə şəraitində belə innovativ və insani yanaşmalar, Ukrayna dövlətinin təhsil sahəsinə verdiyi dəyərin bariz nümunəsidir. Bu yanaşma eyni zamanda digər münaqişə bölgələri üçün də nümunəvi bir model ola bilər.