Növbəti tədris ilindən etibarən Gürcüstanın dövlət universitetlərinə əcnəbi tələbələrin qəbulu dayandırılacaq. Bu barədə Gürcüstanın təhsil, elm və gənclər naziri Givi Mikanadze bildirib.
“Tehsil365” APA -ya istinadən xəbər verir ki, O qeyd edib ki, özəl ali məktəblər fəaliyyətlərini adi rejimdə davam etdirəcəklər və əcnəbi tələbələri qəbul etmək imkanı əldə edəcəklər
Nazirin sözlərinə görə, hazırda bəzi dövlət universitetlərində əcnəbi tələbələrin sayı təhsil alanların ümumi sayının təqribən yarısını təşkil edir. “Biz Gürcüstan vətəndaşlarına keyfiyyətli təhsilin verilməsinə diqqət yetirməliyik. Buna görə də dövlət ali məktəblərinə Gürcüstan vətəndaşlarından bir neçə dəfə çox təhsil haqqı ödəyən əcnəbilər qəbul edilməyəcək”, - Mikanadze əlavə edib.
Qeyd edək ki, Gürcüstanda 63 ali təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir ki, onlardan 19-u dövlət universitetidir.
2024-2025-ci tədris ilində Gürcüstan universitetlərində təhsil alan əcnəbilərin sayı 37 125 nəfər təşkil edib. Bu göstərici əvvəlki tədris ili ilə müqayisədə 6 424 nəfər çoxdur. Qonşu ölkədə ali təhsil alan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı isə 8600 nəfərdir. Onların 3760-sı dövlət, 4840-ı isə özəl universitetlərin tələbələridir.
Qeyd edək ki, Gürcüstanda səfərdə olan Azərbaycanın elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev isə “Report”un Gürcüstan bürosuna açıqlamasında deyib ki, Azərbaycan Gürcüstanla ali təhsil müəssisələri arasında birgə tədqiqatlar aparmaq, tələbə mübadiləsi proqramlarını genişləndirmək və iki ölkənin gəncləri üçün faydalı layihələri gerçəkləşdirmək istəyir. O qeyd edib ki, səfərin əsas məqsədi Azərbaycan və Gürcüstan arasında təhsil və elm sahəsində əməkdaşlığı müzakirə etməkdir. Nazir bildirib ki, səfər çərçivəsində həm Tbilisidəki məktəblərdə, həm də Tbilisi Dövlət Universiteti və Gürcüstan Texniki Universitetində görüşlər keçiriləcək.
E.Əmrullayev əlavə edib ki, prioritet Azərbaycan və Gürcüstanda fəaliyyət göstərən məktəblərdə təhsilin keyfiyyətinin artırılması və müəllim hazırlığının gücləndirilməsidir
Təhsil eksperti Kamran Əsədov hesab edir ki, Gürcüstanın dövlət universitetlərinə əcnəbi tələbə qəbulunu dayandırması regionda ali təhsil bazarının struktur balansını dəyişən və milli təhsil siyasətinin prioritetlərini yenidən müəyyənləşdirən qərardır. “Yeni Müsavat”a şərhində ekspert qeyd etdi ki, nazir Givi Mikanadzenin açıqladığı kimi, bəzi dövlət universitetlərində əcnəbilərin payının 50 faizə çatması dövlət təhsil missiyasının əsas funksiyası yerli vətəndaşların keyfiyyətli ali təhsilə çıxışını təmin etmək ilə ziddiyyət təşkil edir: “Bu yanaşma göstərir ki, Gürcüstan ali təhsil məkanını kommersiya yönümlü modeldən sosial missiyalı modelə geri qaytarmaq istəyir. Azərbaycan qanunvericiliyində də eyni prinsip mövcuddur: ”Dövlət ali təhsil müəssisələri təhsildə bərabər imkanları təmin etməli və sosial ədalət prinsipinə əsaslanmalıdır" (“Təhsil haqqında” qanun, maddə 3). Gürcüstanın qərarı bu prinsipin sərt tətbiq forması kimi çıxış edir. Bu addımın region üçün təsiri tələbə axınının istiqamətinin dəyişməsi ilə daha aydın görünəcək. Gürcüstanda hazırda 20 mindən çox əcnəbi tələbə təhsil alır və onların təxminən üçdə birini azərbaycanlılar təşkil edir. Təkcə tibb ixtisasında oxuyan azərbaycanlıların illik sayı 1500-1800 nəfər arasında dəyişir. Qadağadan sonra bu kontingentin əhəmiyyətli hissəsi təbii olaraq alternativ istiqamətlərə yönələcək və Azərbaycan ali təhsil sistemi üçün yeni tələbə axını yaranacaq. Dünya təcrübəsi göstərir ki, regional təhsil mərkəzinə çevrilən ölkələr - Türkiyə, Gürcüstan, Polşa, Malayziya tələbə axınının dəyişməsindən böyük qazanclar əldə ediblər. Azərbaycan da son illər ali təhsil sektorunda apardığı islahatlarla oxşar potensial yaradır: tamştat müəllim modeli, nəticəyönlü akkreditasiya, proqramların beynəlmiləlləşdirilməsi, xarici tələbələr üçün vizasız və sadələşdirilmiş qəbul prosedurları ölkəmizi real seçim ölkəsinə çevirir. Elm və Təhsil Nazirliyinin ardıcıl və data əsaslı siyasəti burada xüsusi vurğulanmalıdır; çünki son beş ildə universitetlərin keyfiyyət mexanizmləri sərtləşdirilib, tədris standartları yenilənib, ingilis dilli proqramların sayı 2,5 dəfə artıb və bu, Azərbaycanı regionda rəqabətqabiliyyətli təhsil mərkəzi kimi möhkəmləndirib".
Ekspert azərbaycanlı tələbələrin Gürcüstanı seçməsinin səbəblərinə dair statistik təhlillərə diqqət çəkərək söylədi ki, əsas motivlər aşağı təhsil haqqı (orta illik 2500-3500 USD), qəbul prosesinin sadəliyi və attestatla qəbul imkanı, tibb təhsilində yer çatışmazlığının Gürcüstan tərəfindən kompensasiya olunması, coğrafi yaxınlıq və nəqliyyat əlçatanlığıdır: “Bu indikatorlar göstərir ki, tələbələr tənzimlənməsi asan, iqtisadi yükü az olan ölkələri seçməyə meyillidirlər. Gürcüstandakı qadağa bu motivasiyanın yenidən qiymətləndirilməsinə səbəb olacaq və tələbələr artıq seçimlərini daha çox iki istiqamət üzrə edəcəklər: öz ölkələrində təhsil almaq və ya daha yüksək keyfiyyətli və strukturlaşmış ali təhsil sistemləri olan Türkiyə, Şimali Kipr, Polşa və Baltikyanı ölkələrə yönəlmək. Qadağanın Azərbaycanda tətbiq olunması ehtimalı isə real görünmür, çünki ölkəmizin ali təhsil strategiyası əks modeli - beynəlmiləlləşməni və xarici tələbə sayının artırılmasını - prioritet kimi müəyyənləşdirib. ”Azərbaycan Respublikasında ali təhsil sisteminin inkişafı üzrə 2030 strategiyası"nda vurğulanır ki, ölkənin məqsədi “xarici tələbələr üçün regional təhsil mərkəzinə çevrilməkdir” və əcnəbi tələbə sayı 2030-cu ilədək ən azı iki dəfə artırılmalıdır. Hazırda ölkəmizdə təhsil alan 15 minə yaxın xarici tələbə dövlət və özəl universitetlərə illik təxminən 70-80 milyon manat iqtisadi töhfə verir. Bununla yanaşı, Elm və Təhsil Nazirliyi son illərdə ciddi keyfiyyət təminatı islahatları ilə bazarın kommersiyalaşmasının qarşısını alıb. Akkreditasiya tələblərinin sərtləşməsi, müəllim yüklərinin optimallaşdırılması, məktəblərdə olduğu kimi universitetlərdə də idarəetmə standartlarının yenilənməsi təhsil sistemini daha davamlı və etibarlı edir. Bu səbəbdən Gürcüstandakı kimi kəskin məhdudiyyətlərə ehtiyac qalmır və ölkənin təhsil siyasəti daha balanslı şəkildə qurulur. Gürcüstanın qərarının müsbət tərəfləri ondan ibarətdir ki, yerli tələbələr üçün daha çox yer ayrılacaq, təhsil resursları sosial missiyaya yönələcək və dövlət universitetlərində keyfiyyətsiz kommersiya abituriyent axını azalacaq. Mənfi tərəfi isə regionda tələbə miqrasiyasının süni şəkildə pozulmasıdır. Bu, həm Gürcüstanın iqtisadi gəlirlərinin azalmasına, həm də müəyyən ixtisaslar üzrə kadr bazasının daralmasına səbəb ola bilər. Məsələn, 2023-cü ildə Gürcüstanın dövlət universitetlərində əcnəbi tələbələrin ödədiyi təhsil haqqı 120 milyon larini keçmişdi və bu məbləğ bütövlükdə sistemin maliyyə sabitliyinə təsir göstərirdi".
Kamran Əsədov
