Son günlər ictimaiyyətə açıqlanan və məhkəmə müstəvisinə çıxarılan imtahan saxtakarlığı işi təkcə texniki vasitələrdən istifadə edən bir qrup şəxsin deyil, daha dərin və daha təhlükəli bir problemin üzünü açır. Bu problem – valideyn məsuliyyətsizliyi və susqunluqla müşayiət olunan cinayət şərikliyidir.
Bu barədə Təhsil İşçilərinin Həmrəyliyi Alyansının sədri, təhsil eksperti Əmrah Həsənli “Tehsil365”ə açıqlama verib.
Ekspert bildirib ki, ortada açıq faktlar var:
– pul ödənilib,
– razılaşma olub,
– övlad bilərəkdən qanunsuz imtahana girib,
– valideyn bu prosesdən xəbərsiz ola bilməz.
Əmrah Həsənli qeyd edib ki, bu halda sual yaranır: niyə yalnız təşkilatçılar və vasitəçilər məsuliyyətə cəlb olunur, amma bu cinayətin əsas sifarişçiləri – valideynlər kənarda qalır?
Onun sözlərinə görə, 17–18 yaşlı bir abituriyent nə texniki qurğu sifariş edə, nə bu mexanizmi qura, nə də minlərlə manatlıq razılaşmaya təkbaşına girə bilər:
“Bu prosesin arxasında bilərəkdən ödəniş edən, övladını ‘nəyin bahasına olursa-olsun’ irəli çəkməyə çalışan valideynlər dayanır.”
Ekspert vurğulayıb ki, burada söhbət təkcə imtahan qaydalarının pozulmasından getmir:
“Burada başqasının haqqına girmək, ədalətli rəqabəti məhv etmək, əmək çəkən minlərlə abituriyentin zəhmətini tapdalamaq var.”
Əmrah Həsənli bildirib ki, valideyn övladına belə bir “yol” göstərirsə, əslində ona uğurun yox, cinayətin reseptini öyrədir:
“Bu gün imtahanda saxtakarlıq edən uşaq, sabah cəmiyyətdə daha böyük pozuntuların iştirakçısına çevrilə bilər. Çünki ona erkən yaşda bir mesaj verilib: ‘Pul varsa, yol tapılar.’”
Ekspert açıq şəkildə bəyan edib:
“Bu işdə adı keçən abituriyentlərin valideynləri də hüquqi məsuliyyət daşımalıdır. Ən azı istintaqa şahid kimi yox, əmələ görə cavabdeh subyekt kimi cəlb olunmalıdırlar. Çünki bu cinayət onların razılığı və maliyyəsi olmadan mümkün deyil.”
Onun sözlərinə görə, əks halda saxtakarlıq halları davam edəcək, yeni sxemlər yaranacaq və cəmiyyət ədalətə yox, hiyləyə inanacaq.
“Bu gün sərt mövqe göstərilməsə, sabah daha ağır nəticələrlə üz-üzə qalacağıq. Təhsil yalnız dərslik və imtahan deyil. Təhsil – dəyərdir, vicdandır, ədalətdir. Bu dəyərləri ilk pozan isə, təəssüf ki, bəzən valideynlərin özləri olur.”