Son illərdə müşahidə olunur ki, Azərbaycanda qadın ekspertlər əsasən psixologiya və dietologiya sahələrində daha çox görünür. Bunun fonunda isə təhsil, iqtisadiyyat və politologiya kimi sahələrdə qadın ekspertlərin azlığı nəzərə çarpır. Sizcə, bu tendensiyanın səbəbləri nə ilə bağlıdır? Bu vəziyyətin dəyişməsi üçün hansı addımlar atıla bilər?
Təhsil eksperti Rizvan Fikrətoğlu açıqlamasında “Tehsil365”ə bildirib ki, bu müşahidə Azərbaycandakı ictimai sosiallığı əks etdirmədə aktual və mühüm məsələdir:
“Qadın ekspertlərin psixologiya, dietologiya, ümumilikdə daha yumşaq sahələrdə ön planda olması əvəzinə, təhsil, iqtisadiyyat, politologiya kimi daha sərt və ictimai təsir gücü yüksək sahələrdə az təmsil olunmasının səbəbləri var. Bu da cinsiyyət rollarına aid stereotiplərlə bağlıdır.
Ümumiyyətlə, ənənəvi gender rolu qəbuletmələri qadınları daha çox qayğı, dəstək və psixoloji sahələrə yönəldir. İqtisadiyyat və politologiya kimi sahələr isə hələ də kişiyə məxsus fəaliyyət sahələri kimi təqdim olunur. Ailə və cəmiyyətin təzyiqləri də bu prosesdə rol oynayır. Ümumiyyətlə, gənc qızların iqtisadi və siyasi mövzularda aktivlik göstərməsi bəzən ailələr tərəfindən təşviq edilmir. Karyera seçimi zamanı cəmiyyətin “qadına yaraşan peşə” anlayışı hələ də geniş yayılıb.
Media orqanları qadın ekspertləri daha çox psixoloji sağlamlıq mövzularında efirə çıxarır. Digər sahələrdə isə kişilərə üstünlük verilir. Akademik sahələrdə fəaliyyət göstərən qadınlar çoxdur, lakin media və ekspert sahələrində az təmsil olunurlar”.
Ekspert əlavə edib ki, bu vəziyyətin dəyişməsi üçün müəyyən addımlar atıla bilər:
“Ümumiyyətlə, qadın ekspertlərin görünürlüğünü dəstəkləmək lazımdır. Media orqanları qadın iqtisadçılar, təhsil ekspertləri, politoloqlar üçün platforma yaratmalıdır. Balanslı qonaq siyahıları təqdim etməlidirlər. Məsələn, televiziya debat platformalarına qadın mütəxəssislər aktiv şəkildə dəvət oluna bilər.
Qadın ekspertlər üçün mentorluq proqramları, təlimlər, peşəkar şəbəkələşmə tədbirləri tərtib edilə bilər. Gənc qızlar bu yolla özlərinə örnək qadın liderləri tanıya və onlardan motivasiya ala bilərlər.
Həmçinin qadın ekspertlər sosial şəbəkələrdə – LinkedIn, Twitter, Facebook – aktiv olaraq fikirlərini ictimaiyyətə daha rahat çatdıra bilərlər. Bu, həm onların tanınmasına, həm də cəmiyyətin qəbulunun dəyişməsinə töhfə verə bilər”.
Rizvan Fikrətoğlu son olaraq bildirib ki, ümumilikdə, sahə müxtəlifliyindəki balanssızlıq sadəcə fərdi seçimlərin deyil, daha geniş mədəni və sosial faktorların nəticəsidir. Bu vəziyyətin dəyişməsi üçün təkcə qadınların deyil, dövlətin, medianın, ailənin və cəmiyyətin birlikdə hərəkət etməsi olduqca vacibdir.