Azərbaycanda təhsil sistemində xarici təcrübənin yerli reallıqlara uyğunlaşdırılmadan tətbiq olunması məsələsinə təhsil eksperti Məzahir Məmmədli “Tehsil365”ə verdiyi müsahibədə aydınlıq gətirib.O, bildirib ki, müasir dünyada “ənənəvi məktəb” anlayışı artıq inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsindən götürülərək tətbiq olunur:
“Məsələn, Azərbaycanda kurikulum sistemi Amerikadan öyrənilərək tətbiq edilməyə başladı. Müasir dünyada hansı ölkənin təhsil sistemi daha inkişaf edibsə, ona maraq artır və həmin modeldən yararlanmağa çalışırlar.
Təəssüf ki, bu prosesdə yerli reallıqlar çox vaxt nəzərə alınmır. Azərbaycanda mövcud kurikuluma alternativ, fərqli bir model qurmaq olardı: təcrübəni götürüb müasirləşdirmək, təkmilləşdirmək və milli standartlara uyğunlaşdırmaq.
Hazırda Avropa standartlarına görə iki alan şagirdlər də attestat alırlar. Bu isə mənfi tendensiyadır. Akademik göstəricisi və davamiyyəti zəif olan şagird belə nəticədə attestat əldə edir.
Düşünürəm ki, təhsil formalarının dəyişməsi zamandan və inkişaf səviyyəsindən asılıdır. Bu gün artıq şagirdlər dərsliklərdən çox internet və digər resurslar vasitəsilə beynəlxalq təcrübəyə çıxış əldə edə bilirlər. Xüsusilə istedadlı şagirdlər özlərini asanlıqla sübut edə bilirlər".
Ekspert əlavə edib ki, ömürboyu təhsil anlayışına da Azərbaycan prizmasından baxmaq lazımdır:
"Azərbaycanda karyera hədəfi çox vaxt bakalavr və magistr pilləsi ilə məhdudlaşır. Bundan sonra 'Allah kərimdir' prinsipi ilə iş tapmaq düşünülür. Elm dalınca getmək artıq prestijli sayılmır. Əsas səbəb isə elmi araşdırma ilə məşğul olan gənclərə təminat verilməməsidir – nə mənzil, nə də əlavə imtiyazlar mövcuddur. Onlar sadəcə ayda 500-600 manata qane olub ailə dolandırmaq məcburiyyətində qalırlar. Ailənin maddi yükü əsasən kişilərin üzərində olduğundan elm sahəsinə yönələnlərin sayı azalır.
Bu gün dərsdən kənar bilik əldə etmək əsasən repetitor yanında və ya internet üzərindən baş verir. Özünü inkişaf etdirmək istəyən gənclər daha çox bu yolları seçirlər".
Onun sözlərinə görə, repetitorluq ənənəsi də xaricdən gəlmədir və bu halın artmasının əsas səbəblərindən biri Dövlət İmtahan Mərkəzinin qəbul qaydalarının mürəkkəbliyidir:
"Qaydalar nə qədər çətin olsa, şagirdlər bir o qədər repetitor yanına üz tutacaqlar. Repetitorluğun qarşısını almağın yeganə yolu imtahan qaydalarının sadələşdirilməsi və qəbul prosesində alternativ mexanizmlərin tətbiqidir.
Məsələn, prestijli fakültələrə pulsuz daxil olmaq istəyənlər Dövlət İmtahan Mərkəzi xətti ilə imtahan versinlər. Amma potensialı və biliyi yüksək nəticəyə çatmayanlar attestatla qəbul olunaraq təhsil ala bilsinlər. Təhsil almaqda çətinlik çəkənlər isə subbakalavr dərəcəsi əldə edib və ya texniki-peşə məktəblərinə yönəlsinlər.
Bu yanaşma həm intiharların, həm də özgüvənsizliyin qarşısını ala bilər. Çünki hər kəs universitetə qəbul olmaq istəyir. Məsələn, bu il 60 min 500 yerə qarşı 130 min abituriyent sənəd verib və onların yarısı kənarda qalacaq"- deyə təhsil eksperti vurğulayıb.