Bugünkü dünyada uğur yalnız akademik biliklərlə ölçülmür. Müasir araşdırmalar göstərir ki, insanların peşəkar və şəxsi həyatda nailiyyət qazanmasında emosional intellekt — yəni öz emosiyalarını tanımaq, idarə etmək, başqalarının hisslərini anlamaq və sağlam münasibətlər qurmaq bacarığı — ən azı intellekt göstəriciləri (IQ) qədər əhəmiyyətlidir.
“Tehsil365” xəbər verir ki, emosional intellekt anlayışı ilk dəfə 1990-cı ildə psixoloqlar Piter Salovey və Con Mayer tərəfindən elmi şəkildə təqdim olunub. Daha sonra Daniel Qolman bu anlayışı populyarlaşdıraraq onun beş əsas komponentini müəyyənləşdirib: özünü tanıma, özünü idarəetmə, motivasiya, empatiya və sosial bacarıqlar. Araşdırmalara görə, yüksək EQ-yə sahib insanlar stressi daha yaxşı idarə edir, komanda işində effektiv olur və uzunmüddətli peşəkar əlaqələr qurmaqda üstünlük qazanırlar.
Ənənəvi təhsil sistemi uzun illər akademik nailiyyətlərə üstünlük verib, lakin son illərdə məktəb və universitetlərdə sosial–emosional öyrənmə (SEL – Social Emotional Learning) proqramları tətbiq olunmağa başlayıb. ABŞ-da CASEL təşkilatının məlumatına görə, SEL proqramlarında iştirak edən şagirdlərin akademik göstəriciləri orta hesabla 11 faiz bənd yüksəlir, davranış pozuntuları və sinif daxili münaqişələr isə azalır.
Müəllimlər burada əsas rol oynayır. Tədqiqatlar göstərir ki, müəllim-şagird münasibətində empatiya, dinləmə və anlayışın mövcud olması şagirdlərin həm akademik, həm də psixoloji inkişafına müsbət təsir edir. Finlandiya, Kanada və Sinqapur kimi ölkələr təhsil strategiyalarında emosional intellektin inkişafını prioritet kimi qəbul ediblər.
Dünya İqtisadi Forumunun “Gələcəyin bacarıqları” hesabatına görə, 2030-cu ilə qədər iş bazarında ən çox tələb olunan 10 bacarıqdan biri emosional intellekt olacaq. Bu, yalnız texniki biliklərin deyil, həm də insan münasibətlərinin idarə edilməsinin əhəmiyyətini göstərir.
Bu səbəbdən, təhsil müəssisələri yalnız fakt və nəzəri bilikləri deyil, eyni zamanda emosional intellekt bacarıqlarını da öyrətməlidir. Gələcəyin uğuru təkcə beyin gücündə deyil, həm də ürəyin düzgün işləməsindədir.