Hipertoniya müasir dövrdə ən geniş yayılmış xroniki xəstəliklərdən biri hesab olunur. Statistikaya görə, hər üç yetkindən biri bu problem ilə üzləşir. Xəstəlik ürək-damar sistemi, böyrəklər və beyin üçün ciddi fəsadlara yol aça bilir. Hipertoniyanın yaranma səbəbləri müxtəlifdir: genetik amillər, yaş, stress, qeyri-sağlam qidalanma, artıq çəki və duzun həddən artıq qəbulu əsas risk faktorlarıdır.
“Tehsil365”in araşdırmasına görə, həyat tərzi dəyişiklikləri təzyiqin idarə olunmasında xüsusi əhəmiyyət daşıyır. İlk növbədə qidalanma rejiminə diqqət edilməlidir. Duzun azaldılması, meyvə və tərəvəzlərin, tam taxılların, az yağlı süd məhsullarının qida rasionuna daxil edilməsi təzyiqin normallaşmasına kömək edir. Eyni zamanda, qırmızı ətin qəbulunun məhdudlaşdırılması, balıq və ağ ətə üstünlük verilməsi də tövsiyə olunur. Araşdırmalar göstərir ki, DASH pəhrizi hipertoniya ilə mübarizədə çox effektivdir.
Müntəzəm fiziki aktivlik də təzyiqin azalmasında mühüm rol oynayır. Həftədə ən azı 150 dəqiqə orta intensivlikli hərəkət — sürətli yerimə, üzgüçülük və ya velosiped sürmə qan damarlarının elastikliyini artırır, artıq çəkini azaldır və orqanizmdə stress hormonlarının təsirini zəiflədir. Çəkini normada saxlamaq da vacibdir, çünki hər bir kiloqram arıqlamaq qan təzyiqinin 1–2 mm civə sütunu aşağı düşməsinə səbəb ola bilər.
Zərərli vərdişlərdən imtina da həyat tərzi dəyişikliklərinin əsas hissəsidir. Siqaret damarları daraldaraq təzyiqi yüksəldir, alkoqolun isə çox miqdarda qəbulu hipertoniyanın dərinləşməsinə gətirib çıxarır. Ona görə də bu vərdişlərdən uzaq durmaq orqanizmin qorunmasında mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Stressin idarə olunması və düzgün yuxu rejimi də diqqətdən kənarda qalmamalıdır. Xroniki stress simpatik sinir sistemini aktivləşdirərək təzyiqi artırır, meditasiyalar və nəfəs məşqləri isə bu təsiri azalda bilir. Gecə yuxusunun az olması, xüsusilə altı saatdan az yatmaq hipertoniyanın inkişaf riskini yüksəldir. Keyfiyyətli və müntəzəm yuxu isə orqanizmin təzyiqi sabit saxlama qabiliyyətini gücləndirir.
Elmi araşdırmalar təsdiq edir ki, bu sadə dəyişikliklər təzyiqin idarə olunmasında dərman qədər təsirli ola bilər. ABŞ-da aparılan Framingham Heart Study göstərmişdir ki, duz qəbulunun azaldılması və çəkiyə nəzarət hipertoniya riskini 30 faizədək azaldır. Avropa Kardiologiya Cəmiyyətinin hesabatına görə, sağlam həyat tərzi sistolik təzyiqi orta hesabla 8–10 mmHg, diastolik təzyiqi isə 5–6 mmHg aşağı sala bilir.
Nəticə olaraq, hipertoniya ilə mübarizədə yalnız dərman müalicəsinə güvənmək kifayət deyil. Sağlam qidalanma, müntəzəm idman, çəkiyə nəzarət, zərərli vərdişlərdən imtina, stressin azaldılması və düzgün yuxu rejimi ilə insan öz sağlamlığını qoruyaraq, xəstəliyin ağır fəsadlarının qarşısını ala bilər.