Uşaqlarda nitq inkişafı onların psixoloji və sosial inkişafı ilə sıx bağlıdır. Lakin müasir texnologiyanın, xüsusilə də telefon və televizorun gündəlik həyatdakı rolu artdıqca, bu sahədə ciddi problemlər müşahidə olunmağa başlayır. Mütəxəssislər xüsusilə 0-6 yaş arası dövrdə ekran qarşısında keçirilən vaxtın nitq bacarıqlarını ləngitdiyini bildirirlər.
Psixoloq Aygün Məlikova, “Tehsil365”ə verdiyi açıqlamada ekran qarşısında keçən passiv vaxtın uşağın danışıq qabiliyyətinə zərər verdiyini vurğulayır:
“Telefon və televizor bir tərəfli ünsiyyət vasitəsidir. Uşaq sadəcə dinləyici olur. Qarşılıqlı dialoq olmadığı üçün nitq aktiv şəkildə formalaşmır. Bu zaman uşağın söz ehtiyatı az olur, özünü ifadə etməkdə çətinlik çəkir və cümlə qurma bacarığı zəifləyir,” deyə o bildirir.
Bundan əlavə, ekranlardakı danışıq tərzi adətən monoton və mexaniki olur. Bu isə uşağın real həyatdakı emosional və təbii nitqə uyğunlaşmasına maneə yaradır. Aygün xanım qeyd edir ki, uşaq daim rəngli, sürətlə dəyişən, danışığa əsaslanmayan videolar izlədikdə beyni bu tip informasiyanı qəbul etməyə öyrəşir və nəticədə real həyatda ünsiyyət qurmaq onun üçün çətinləşir.
Mütəxəssis valideynlərə tövsiyə edir ki, uşaqlarla daha çox danışsınlar, birlikdə kitab oxusunlar, oyun oynasınlar və onları sual-cavabla danışmağa təşviq etsinlər. Əsas odur ki, uşaq təkcə eşitməsin, həm də danışsın, hisslərini ifadə edə bilsin və qarşılıqlı ünsiyyət vərdişi qazansın.
Nitq bacarığı insanın özünü tanıtması, hisslərini ifadə etməsi və cəmiyyətlə əlaqə qurması üçün əsas vasitədir. Bu bacarığı ekranlara təslim etmək, uşağın gələcək həyatına səssiz bir maneə yaratmaq deməkdir.