Kitablar, bəşəriyyətin ən qədim bilik daşıyıcıları olaraq, hər dövrdə insanların təhsil, mədəniyyət və intellektual inkişafında mühüm rol oynayıblar. Lakin müasir dövrdə, texnologiyanın sürətli inkişafı ilə yanaşı, kitabxanaların fiziki əhəmiyyəti bəzən unudula bilər. Bu problemi həll etmək və kitabı insanların ayağına çatdırmaq məqsədilə yaradılmış xidmətlərdən biri də səyyar kitabxana xidmətidir.
“Tehsil365”in araşdırmasına əsasən, səyyar kitabxana xidməti - kitabxana fondunun müəyyən hissəsini xüsusi nəqliyyat vasitələri, portativ stendlər və ya müvəqqəti sərgi yerləri vasitəsilə oxuculara çatdırmaqdır. Bu xidmət, xüsusilə kənd və uzaq ərazilərdə yaşayan insanlar üçün kitab oxumağı əlçatan edir, kitabxanalara gedə bilməyən oxucuların mədəni və intellektual inkişafına dəstək olur.
Səyyar kitabxana xidmətinin tarixi
Səyyar kitabxana anlayışı 19-cu əsrin sonlarında, Avropada və ABŞ-da yaranıb. İlk səyyar kitabxana xidmətləri at arabaları və qatarlar vasitəsilə kənd yerlərinə kitab çatdırmaq məqsədi ilə qurulub. XX əsrdə isə avtobus və ya mobil kitabxana vasitələri daha geniş yayılıb. Azərbaycanda isə səyyar kitabxana xidməti müasir dövrdə Mədəniyyət Nazirliyinin təşəbbüsü ilə genişlənib və müxtəlif regionlarda tətbiq olunur.
Səyyar kitabxana xidmətinin faydası kitaba əlçatanlığı artırır, oxucuların marağını yüksəldir, mədəniyyət və təhsil səviyyəsini gücləndirir, yeniyetmələr və uşaqlar üçün yaradıcılıq imkanları yaradır, oxuma vərdişini təşviq edir və regional ərazilərdə kitabxanalara marağı artırır.
Azərbaycanda Səyyar Kitabxana Xidməti
Azərbaycanda Mədəniyyət Nazirliyi və regional mərkəzi kitabxanalar səyyar kitabxana xidmətini aktiv şəkildə inkişaf etdirir. Məsələn, Astara rayon Mərkəzi Kitabxanası tərəfindən təşkil olunan səyyar kitabxana xidmətləri “Mandarinnart” Hotelində həyata keçirilmiş, burada oxuculara bədii ədəbiyyat, mədəniyyət və turizm nəşrləri təqdim olunmuşdur. Bu təşəbbüsün əsas məqsədi oxucuların kitaba marağını artırmaq, yeni nəşrləri tanıtmaq və kitabxanalara marağı gücləndirməkdir.
Texnologiyanın inkişafı ilə səyyar kitabxana xidmətləri yalnız fiziki kitablarla məhdudlaşmır. Elektron kitablar, audio kitablar və mobil tətbiqlər vasitəsilə xidmət daha interaktiv və çoxşaxəli hala gəlir. Bununla da oxucular həm fiziki, həm də virtual mühitdə kitab və mədəniyyət məhsulları ilə tanış ola bilirlər.
Nəticədə səyyar kitabxana xidməti müasir cəmiyyətdə kitabın əlçatanlığını artırmaq və oxucuların ədəbiyyata marağını gücləndirmək baxımından əvəzsiz vasitədir. Bu xidmət oxucularla kitab arasında körpü rolunu oynayır və xüsusilə regionlarda mədəni maarifləndirmə işlərini genişləndirir. Azərbaycanda bu təşəbbüslərin artması, oxucu kütləsinin və mədəniyyət səviyyəsinin yüksəlməsinə mühüm töhfə verir.