Türk Dünyasında yeni addım: Ortaq Türk Əlifbası ilə nəşr olunan iki əsər

Türk Dünyasında türk dil birliyi istiqamətində mühüm addım atıldı. Türk Akademiyası eksperimental nəşr kimi ortaq türk əlifbasından istifadə etməklə Abay Kunanbayın “Qara sözləri” və Cengiz Aytmatovun “Beyaz Gemi” əsərlərini nəşr edib.

“Tehsil365” xəbər verir ki , Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan Türk Dövlətləri Təşkilatının 12-ci Zirvə Toplantısında Türkiyənin Ortaq Türk Əlifbası yolunda ilk addımı atdığını açıqlayıb.

Prezident Ərdoğan, "Türkiyə olaraq ortaq əlifbaya doğru ilk addımı atırıq. Ortaq əlifbada Cengiz Aytmatov və Oğuznamələr haqqında bir əsər çap edirik. Bu gün bunların bir nüsxəsini liderlərin hər birinə təqdim edirik" demişdi.

Türk Akademiyasından Abay və Aytmatovun əsərləri

Türk Dünyasının araşdırma mərkəzi kimi Qazaxıstanın paytaxtı Astanada fəaliyyət göstərən Türk Akademiyası Ortaq Türk Əlifbası ilə kitabların nəşrinə başlayıb.

Akademiya Abay Kunanbayın “Qara sözləri” və Cengiz Aytmatovun “Beyaz (Ağ) Gemi” (Kəmi) əsərlərini eksperimental olaraq Ortaq Türk Əlifbasından istifadə edərək nəşr etdirib.

Türkiyə Akademiyasının eksperti Dr. Aynur Mayemerova TRT News-a Ortaq Türk Əlifbası ilə hazırlanan əsərlər və Akademiyanın layihələri haqqında danışıb.

Mayemerova vurğulayıb ki, Türk Akademiyasının Türk Dünyasının inteqrasiyası kontekstində atdığı konkret addımlardan biri də böyük şair və yazıçıların əsərlərinin Ortaq Türk Əlifbası ilə nəşr edilməsidir.

Bu il Türk dünyasının böyük mütəfəkkiri, böyük şair və yazıçı Abay Kunanbayoğlunun anadan olmasının 180-ci ildönümündə onun mühüm nəsr əsərlərindən biri olan bütün bəşəriyyətə səslənən ədəbi-fəlsəfi fikirlərini özündə əks etdirən “Qara sözlər” ortaq türk əlifbası ilə nəşr edilib və sentyabrda Almatıda kitabın təqdimatı keçirilib.

Qırğız türk yazıçısı Cengiz Aytmatovun “Ak gəmi” romanı da Ortaq türk əlifbası ilə nəşr edilib və kitabın Bişkekdə təqdimatı keçirilib.

“Biz türk dillərində məna birliyini gücləndirməyi hədəfləyirik”

Doktor Aynur Mayemerova Türk Dünyası oxucularının böyük mütəfəkkir və müdrik Abayın elmə, fəzilətə səsləyən yaradıcılığı ilə, çağdaş türk ədəbiyyatının zirvəsi olan Cengiz Aytmatovun bəşəri dəyərləri şübhə altına alan romanı ilə mənbə dildə tanış olmasını istədiklərini vurğulayıb.

Türk Akademiyası olaraq ortaq türk əlifbasından istifadə edərək türk dilinə çevirdiyimiz əsərlərdən orijinal nümunələri köçürməyə başlamışıq. Bu kontekstdə kiril hərfləri ilə yazılmış mətnlərin ümumi əlifbadan istifadə etməklə tərcüməsi ilə bağlı sınaq araşdırmalarına da başlamışıq. Bu təşəbbüs ortaq yazıya əsaslanan türk mətnlərinin müqayisəliliyini artırmaq və onların semantik birliyini gücləndirmək məqsədi daşıyır. Bundan əlavə, bu yanaşma ortaq türk əlifbasının praktiki istifadəsində təcrübə təmin etmək və beləliklə, gələcək uyğunlaşdırma səyləri üçün elmi əsas yaratmaq məqsədi daşıyır.

Türk Akademiyası Eksperti Dr. Aynur Mayemerova

Türk Akademiyasının 2024-cü il sentyabrın 9-11-də Bakıda təşkil etdiyi Türk Dünyası Ortaq Əlifba Komissiyasının III iclasında Latın əsaslı 34 hərfdən ibarət Ortaq Türk Əlifbası qəbul edilib və iclasın Bəyannaməsi Türk Akademiyasına üzv ölkələrin Xarici İşlər Nazirliklərinə və Türk Akademiyası Təşkilatına göndərilib.

Türk Akademiyasından TRT News-a təşəkkürlər

Doktor Aynur Mayemerova növbəti mərhələlərin üzv ölkələrin milli səviyyədə qəbul etdiyi qərarlara uyğun inkişaf edəcəyini bildirib və Türk Akademiyasının fəaliyyətinə göstərdiyi marağa görə TRT Haber kanalına təşəkkür edib.

Prezident Ərdoğan Türk Dövlətləri Təşkilatının 12-ci Zirvə Toplantısında Türkiyə liderlərinə Cengiz Aytmatovun və Oğuznamənin ortaq əlifbada çap olunmuş kitablarını hədiyyə edib.

Ortaq türk əlifbası

Türk Dünyası Ortaq Əlifba Komissiyasının 2024-cü il sentyabrın 9-11-də Bakıda keçirilən üçüncü iclasında türk dillərinin özünəməxsus dil xüsusiyyətləri müzakirə edilmiş, inklüzivliyin vacibliyi vurğulanmış, müxtəlif fonetik xüsusiyyətlərin vahid əlifbada təmsil olunmasına diqqət yetirilmişdir və 34 əsaslı türk dillərinin alfabecəsinə uyğunlaşdırılmasına dair razılıq əldə edilmişdir. anlaşıqlılıq və bütün natiqlər üçün öyrənmə və istifadəni asanlaşdırır.

Belə ki, Naxçıvan Müqaviləsi və Türk Dünyası 2040 Baxışında qeyd edildiyi kimi, türk xalqları arasında daha yaxşı ünsiyyətin asanlaşdırılması məqsədlərinə uyğun olaraq, əlifba və terminologiyada birliyi təmin etmək məqsədi daşıyan 34 hərfdən ibarət Latın əsaslı Ortaq Türk Əlifbası Komissiya üzvləri tərəfindən qəbul edilmiş, Türk Akademiyasının 2-ci maddəsinə uyğun olaraq A.A. bütün türk dilləri üçün qüvvədə olan birləşdirici əlifba.